Mεταφορές… εξαρτημένων “Η ΕΛ.ΑΣ.”

αναδημοσίευση από την Εφημερίδα των Συντακτών

ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΒΑΖΕΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ ΝΑ ΜΑΖΕΥΟΥΝ ΧΡΗΣΤΕΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΟΔΗΓΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΜΥΓΔΑΛΕΖΑ. ΑΥΤΟΙ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ, ΝΗΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΞΑΘΛΙΩΜΕΝΟΙ

Των Αντας Ψαρρά – Δημήτρη Αγγελίδη  φωτογραφίες Μάριος Λώλος

«Η πλατεία ήτανε άδεια και τρελός απ’ τα σημάδια σα σκυλί»… Ποτέ ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν φανταζόταν ότι ο στίχος του θα περιέγραφε τόσο απόλυτα την Ομόνοια με τις Επιχειρήσεις Δένδια («Ξένιος Ζευς» + «Θέτις»). Το υπουργείο Υγείας εξαφανισμένο μαζί με τη χαμένη τιμή των υπηρεσιών του. Στο τέλος, αντί του υπουργού Υγείας, η τρόικα θα συναντάει τον κ. Δένδια.

Αν αυτό σε κάποιους φαντάζει υπερβολικό ή περίεργο, τότε δεν έχει παρά να κάνουν μια βόλτα το μεσημέρι ή το βράδυ στο κέντρο της Αθήνας. Θα δουν τις υπηρεσίες Υγείας να απουσιάζουν την ώρα που οι αστυνομικοί μαζεύουν αδιακρίτως εξαρτημένα κατά την κρίση τους άτομα, τους φοράνε χειροπέδες και τα οδηγούν όσο πιο μακριά γίνεται, από Αμυγδαλέζα, Κόρινθο μέχρι και Θήβα.

Το ΕΚΕΠΥ και το ΚΕΕΛΠΝΟ, παρά τις αδρές, στο πλαίσιο της κρίσης, χρηματοδοτήσεις, αντί να βρίσκονται κοντά στους εξαρτημένους, παρέχοντας ιατρική βοήθεια, αρκούνται σε χλιαρές ανακοινώσεις διαφοροποίησης από τις επιχειρήσεις Δένδια.

Μόνοι ακλόνητοι πάροχοι υπηρεσιών οι κινητές μονάδες των Γιατρών του Κόσμου και οι Ομάδες Δρόμου των φορέων για τα ναρκωτικά. Ο οδοστρωτήρας που ονομάζεται υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, αφού «ισοπέδωσε» τους μετανάστες με εγκλεισμούς σε απάνθρωπα κρατητήρια και στρατόπεδα, τώρα αναγκάζει τους αστυνομικούς να ασχολούνται με το μαζικό τσουβάλιασμα εξαρτημένων και τη μεταφορά τους στα ίδια στρατόπεδα και σε απομακρυσμένα αστυνομικά τμήματα.

Καψώνι για τους αστυνομικούς και για τους ανθρώπους που τόλμησαν να αρρωστήσουν και να… λερώνουν με την ύπαρξή τους το κέντρο της Αθήνας.

Ανήμποροι άνθρωποι γυρνάνε μεσάνυχτα από την Αμυγδαλέζα με τα πόδια, νηστικοί και εξαθλιωμένοι. Οι δε αστυνομικοί, χωρίς κανένα μέτρο ασφάλειας τόσο για τους ίδιους όσο και τους μεταφερόμενους αθλίους των Αθηνών, ασχολούνται με τις σισύφειες πρωτοβουλίες του υπουργού, αφήνοντας την πραγματική δουλειά τους για να εκτελούν άσκοπες διαδρομές στο λεκανοπέδιο.

Ενα βράδυ στην Ομόνοια

Ομόνοια ώρα 9 το βράδυ και το βανάκι των Γιατρών του Κόσμου είναι αραγμένο στην πλατεία, με τους πρόθυμους ανθρώπους του έτοιμους να παράσχουν υπηρεσία σε οποιονδήποτε. Παλιότερα έβλεπαν στο δίωρο της βάρδιας τους πάνω από 150 με 200 άτομα, χώρια όσους κάλυπταν οι άλλες ομάδες δρόμου. Τώρα, μας είπαν, είναι ζήτημα αν καταφέρουν να πλησιάσουν πέντε με δέκα άτομα από όλους όσοι έχουν άμεση ανάγκη από τη βοήθειά τους. Οσοι δεν έχουν μπει στις κλούβες μένουν να κοιτούν από απόσταση. Φοβούνται να πάνε να ζητήσουν μια καθαρή σύριγγα ή μια ιατρική συμβουλή ή έστω μια πορτοκαλάδα και μια ζεστή κουβέντα. Η αστυνομία βάζει σε τεράστιο κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, στερώντας τους τη φροντίδα μείωσης της βλάβης και εκθέτοντάς τους σε χίλιους δυο παραπάνω κινδύνους πέρα από την εξάρτηση.

Στο βαν πλησιάζει ο Γ. «Κάθε μέρα μάς τραβάνε πρώτα στα Τμήματα και μετά κάπου μακριά. Στη στοά που προχωρούσα να φύγω για το σπίτι με ξανασταματήσανε το ίδιο βράδυ και με ξαναμαζέψανε. Μάλλον πληρώνονται με το κεφάλι. Λίγες μέρες πριν, στο Αυτόφωρο, ήταν 23 άτομα άντρες και μαζί είχαν και 3 κοπέλες. Ολους μαζί μάς βάζουνε. Κάποιους τους πήγανε για εξακρίβωση στην Κόρινθο και όσοι είχαν λεφτά γυρίσανε, αλλά ένας ήρθε με τα πόδια. Εκανε μιάμιση μέρα να γυρίσει.

»Ξεκινάνε στην Κάνιγγος, μαζεύουν πρώτα τους σισάκηδες και μετά τα σαρώνουν όλα. Τοξικομανή δεν βρίσκεις πια στην πλατεία. Ξούθου, Κάνιγγος, Ομόνοια, όπου πιάνει δηλαδή το Τμήμα Ομονοίας. Ακόμα κι από τα Εξάρχεια, στο Τμήμα της Ομόνοιας τους πάνε. Εκεί μόνο για σπάσιμο σε κρατάνε δυο ώρες. Καλά, εγώ τα είχα κάνει σαλάτα, αλλά τώρα παίρνω κάθε μέρα το χάπι για να καθαρίσω. Δεν αντέχω όμως και έρχομαι και μια βόλτα, είναι δύσκολο να ξεκόψεις με όλα. Δίνουν εντολή και αμέσως όσοι είναι χρήστες τους μαζεύουν. Τους εμπόρους εδώ παρακάτω δεν τους πειράζουν».

Στην ερώτησή μας γιατί, αφού ξέρουν ότι θα τους μαζέψουν, έρχονται εδώ, μας απάντησε ότι εδώ τα περίπτερα παίρνουν τα ψιλά και εδώ βρίσκουν για να… ψωνίσουν και να φάνε.

Πλησιάζει ένα πολύ άρρωστο νέο παιδί για να πάρει το σακουλάκι με την καθαρή σύριγγα.

Για εξετάσεις στην αστυνομία!

Ρωτήσαμε έναν εθελοντή πώς τους μεταφέρουν. «Με χειροπέδες τους δένουν μαζί και κατά ομάδες τούς πάνε στην κλούβα. Ειλικρινά δεν ξέρουμε γιατί τους πάνε στην Αμυγδαλέζα, εδώ μπορούσαν να τους κάνουν εξετάσεις όπως κάνει το ΚΕΘΕΑ για παράδειγμα. Είναι δυνατόν να σε πηγαίνουν στην αστυνομία για εξετάσεις; Το ‘χεις ξανακούσει ποτέ αυτό;»

Μας μιλάει ένας φαρμακοποιός εθελοντής που συμμετέχει στους Γιατρούς του Κόσμου από το 1998, ο Φίλιππος Ολυμπίτης. «Τρεις μήνες τώρα δεν έχει πλησιάσει ούτε ένας Αλβανός, που παλιά ήταν μεγάλη ομάδα μεταξύ των εξαρτημένων. Είχαμε και αρκετούς από το Ιράν, τη Σομαλία, το Μαρόκο, τώρα δεν έρχονται σ’ εμάς. Αφού μαζέψανε τα κορίτσια τότε στις εκλογές -κορίτσια που εμείς τα φροντίζαμε- τα ταλαιπωρήσανε, τα φυλακίσανε και τώρα δεν πλησιάζει καμιά. Πολλές δεν ήταν καν οροθετικές. Η ηρωίνη κάθε 4 ώρες κάνει στερητικά, είναι νοθευμένη με ζάχαρη, με αλεύρι και, για να βρούνε ό,τι χρειάζονται, πηγαίνουν με τον πελάτη χωρίς προφυλακτικό, γιατί πληρώνει περισσότερα. Ανθρώπους με στερητικά τούς πάνε στην Αμυγδαλέζα ή στο Μενίδι και τους αφήνουν να γυρίσουν με τα πόδια. Μέσα σε χίλιους κινδύνους. Μα, αν δεν έρθουν στο κέντρο, που θα βρούνε τη δόση τους;»

«Υπάρχουν προγράμματα ευρωπαϊκά που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν», μας λέει η νοσηλεύτρια.

Δέκα λεπτά αργότερα φτάνει ένα ζευγάρι στο βαν. Ενας νεαρός Ιταλός και η Ελληνίδα φίλη του. Ο Ρ. μάς είπε ότι πρώτα τούς πήγανε στο Τμήμα, μετά στην Αμυγδαλέζα, μετά στην Πέτρου Ράλλη και μετά τους αφήσανε. «Δεν μας είπαν τίποτα, πουθενά, μόνο κοίταξαν τα χαρτιά μας. Δεν μας δώσανε να φάμε, ούτε μας λέγανε πού μας πάνε».

«Για τον τουρισμό το κάνουνε», λέει η Ε. «Από το πρωί 10 και μισή αρχίζουν το μάζεμα. Εμένα, επειδή τους είπα ότι δουλεύω, με αφήσανε. Καθαρίζω κάτι γραφεία. Με είχαν για μία βδομάδα στην Αμυγδαλέζα και μου δίνανε ένα κρουασάν και μια Αμίτα το πρωί κι άλλο ένα το βράδυ». Τα παιδιά φεύγουν και τα μέλη των γιατρών μάς εξηγούν πως είναι μάταιο να τους σκορπίζουν και να τους μετακομίζουν, αφού πάλι εδώ θα γυρίσουν.

Μια κυρία εθελόντρια, σε ερώτησή μας αν φοβάται, μας είπε ότι δεν φοβάται καθόλου και μάλιστα, όταν η ίδια περνάει, όλοι την καλησπερίζουν. Πράγματι, όσοι πλησίασαν ήταν πολύ ευγενικοί.

Ενας Αφρικανός πολύ αδύνατος ζήτησε γιατρό και αμέσως του δόθηκαν οδηγίες για το πώς να πάει στο Συγγρού. Πάσχει από σοβαρή και μεταδιδόμενη δερματική νόσο, ενώ μας είπε ότι δύο φορές τον πήγανε στην Αμυγδαλέζα παρόλο που έχει χαρτιά. Αραγε οι αστυνομικοί γνωρίζουν τους κινδύνους όταν μεταφέρουν όλα αυτά τα τόσο βαριά περιστατικά που όφειλαν να βρίσκονται στα νοσοκομεία; Ας τους απαντήσει ο υπουργός.

Πλησιάζει ένα πολύ νέο παιδί σχεδόν διάφανο και χτυπημένο στο μάτι. Με απίστευτη ευγένεια είπε το όνομά του, όπως όλοι, και πήρε το πακετάκι. Το είχαν συλλάβει κι αυτό πρόσφατα. Αλλοι δύο νέοι, με τον έναν να κρατάει τον άλλο, ήρθαν κοντά και φαινόταν να μη θέλουν κάτι πέρα από μια ανθρώπινη κουβέντα.

Τέλος, ήρθε ένας ηλικιωμένος πολύ πληγωμένος, παντού, και μας μίλησε χαμογελώντας: «Εμένα δεν με συλλαμβάνουν, με σιχαίνονται γιατί είμαι γεμάτος πύον και μ’ αφήνουν ήσυχο».

Ετσι, ήσυχοι φύγαμε κι εμείς από εκεί με μια αίσθηση απόλυτης απελπισίας γι’ αυτή τη φρικιαστική τιμωρία αρρώστων μέσα στη νύχτα. Ακόμα βέβαια πιο ήσυχος θα κοιμάται ο υπουργός…

 ……………………………………………………………….

Συνέντευξη 

“Aυτές οι επιχειρήσεις είναι τελειώς ανόητες”

Νικήτας Κανάκης, γενικός γραμματέας των Γιατρών του Κόσμου

Ξέρουν όσο λίγοι τούς χρήστες της Αθήνας. Τους περιθάλπουν καθημερινά, στην κινητή τους μονάδα στο κέντρο και στα πολυϊατρεία τους. Μαζί με πολλές άλλες κατηγορίες πληθυσμού. Ο Νικήτας Κανάκης, γενικός γραμματέας των Γιατρών του Κόσμου, εξηγεί γιατί οι επιχειρήσεις-σκούπα με θύματα τους τοξικοεξαρτημένους δεν λύνουν, αλλά αντιθέτως δημιουργούν πολύ περισσότερα προβλήματα, εξαντλώντας άσκοπα χρήστες και αστυνομικούς.

- Τι εξυπηρετούν οι καθημερινές μετακινήσεις τοξικοεξαρτημένων από το κέντρο στην περιφέρεια της Αττικής;

Δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα – ούτε καν τον εξωραϊσμό του κέντρου. Είναι σαν κάποιους που προσπαθούν να διώξουν τα σκυλιά τους, αλλά αυτά γυρίζουν πίσω. Φυσικά! Στο κέντρο είναι συγκεντρωμένα όλα. Βρίσκει κανείς φτηνό φαγητό, φτηνή διαμονή, τα πάντα. Αυτή την απλή αλήθεια μοιάζει να μην την καταλαβαίνει κανένας. Εσείς κι εγώ, αν ήμασταν άστεγοι, στο κέντρο της Αθήνας θα ερχόμασταν. Αυτές οι επιχειρήσεις είναι τελείως ανόητες. Δεν έχουν νόημα ούτε καν από την πλευρά της δημόσιας τάξης. Αντιθέτως, συνιστούν τεράστια σπατάλη αστυνομικών δυνάμεων. Εχουμε μιλήσει με αστυνομικούς και μας εκφράζουν και αυτοί μιαν αγωνία: «Τι κάνουμε μ’ αυτούς τους ανθρώπους; Ποιος είναι ο λόγος που κάνουμε αυτό το πράγμα αντί να κυνηγάμε το έγκλημα;» Για ευνόητους λόγους δεν θέλουν να βγουν να το πουν δημόσια, σ’ εμάς όμως το λένε. Δεν υπάρχει καμία ιατρική κάλυψη στα αστυνομικά λεωφορεία που τους μεταφέρουν. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν προβλήματα υγείας, μπορεί να πέσουν σε κώμα. Δεν υπάρχει κανένας μέσα στα λεωφορεία να τους δει. Δεν μπορούμε να παίζουμε με ταλαιπωρημένους ανθρώπους, εξαντλώντας την αστυνομία και βάζοντας σε μεγαλύτερο κίνδυνο τη δημόσια τάξη.

- Τις πρώτες μέρες της επιχείρησης υπήρξε το πρόσχημα των ιατρικών εξετάσεων. Υπάρχει κάποια λογική από ιατρικής πλευράς στην επιχείρηση;

Οχι. Η επιχείρηση είναι απάνθρωπη και βαθιά αντιιατρική. Η μονάδα του ΚΕΕΛΠΝΟ βρίσκεται στο κέντρο τα απογεύματα, αν ήθελαν να τους κάνουν εξετάσεις, δεν είχαν παρά να τους πάνε εκεί. Η ιατρική δεν είναι τιμωρητική. Είναι παρηγορητική και ενισχυτική. Πρέπει να νιώθει ασφάλεια ο άλλος. Αλλιώς θα κρυφτεί, θα αποφύγει τη θεραπεία, θα γυρίσει να εκδικηθεί την κοινωνία. Εχουμε το παράδειγμα με τις οροθετικές. Τι έγινε τελικά; Τις διέσυραν και όσοι είχαν HIV απλά κρύφτηκαν. Κοιτάξτε, το ΚΕΕΛΠΝΟ είναι δημόσιος φορέας και έχει ευθύνη για τη δημόσια υγεία. Πρέπει να βγει να πει ποια ακριβώς είναι η στρατηγική του. Τι κάνει; Αστυνομικές επιχειρήσεις μαζί με ιατρικές; Δεν θέλω ούτε καν να θυμηθώ πότε και πού γινόταν αυτό. Αλλιώς, αν πιστεύουν ότι έχουν βρει μια λύση, ας βγουν να την παρουσιάσουν σ’ ένα διεθνές συνέδριο, ας μη την κρύβουν από τους ελεγκτές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ας βγουν να πουν ότι αποφάσισαν να εφαρμόσουν το μοντέλο της κινητικότητας, ότι λύνουν το πρόβλημα βάζοντας τους ανθρώπους να περπατάνε. Ποιους ανθρώπους, όμως; Γιατί όταν πιάνουν κάποιον καλοντυμένο να κάνει χρήση, τον στέλνουν στο νοσοκομείο ή στην οικογένειά του, ενώ τους άστεγους, τους φτωχούς και τους καταφρονεμένους τούς αντιμετωπίζουν σαν σκυλιά και τους στέλνουν στην Αμυγδαλέζα; Μπαίνει θέμα διαφορετικής αντιμετώπισης.

- Πώς θα ήταν μια σωστή πολιτική αντιμετώπισης της χρήσης;

Προτείνω να σκεφτούμε τρία θέματα που ακούγονται αιρετικά: Πρώτον, το υπάρχον σύστημα διαχωρίζει τους ανθρώπους με βάση τις ανάγκες των γιατρών –χωριστά οι χρήστες, οι αλκοολικοί, οι άστεγοι- ενώ στην πραγματικότητα οι άνθρωποι είναι λίγο απ’ όλα. Πρέπει λοιπόν να αντιμετωπίζουμε ανθρώπους, όχι ασθενείς. Δεύτερον, αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να μείνουν κάπου. Χρειάζεται ένας απλός χώρος, να μπορεί να πάει κανείς με αξιοπρέπεια, να πλύνει τα ρούχα του, να πάει στην τουαλέτα. Αν θέλουμε να πάμε τουαλέτα εσείς κι εγώ, θα αναζητήσουμε λύση στα γύρω μαγαζιά. Τον άλλο που είναι ρακένδυτος θα τον πετάξουν έξω. Πού θα πάει να κάνει την ανάγκη του αν όχι στη γωνία; Τρίτον, πέρα από το θέμα της εξάρτησης και της απεξάρτησης, υπάρχει το θέμα της ασφαλούς χρήσης. Αυτό που λέμε μείωση βλάβης. Πολλοί χρήστες δεν ξέρουν να κάνουν μια ένεση. Βλέπουμε συνεχώς ανάπηρους ανθρώπους, ακρωτηριασμένους, με ιατρικά προβλήματα. Μήπως ήρθε η ώρα να έχουμε και στην Αθήνα έναν χώρο όπου θα μπορεί κάποιος να κάνει ασφαλή χρήση, μια shooting gallery, όπως ονομάζονται στο εξωτερικό; Αλλιώς, αυτό που πριν από δέκα χρόνια το βλέπαμε στις γωνίες και σήμερα το βλέπουμε στο κέντρο των δρόμων, θα γίνεται ακόμα χειρότερο. Αυτό θέλουμε από την πόλη;