Πρός ιδιωτικοποίηση και της κοινοτικής ψυχικής υγείας

αναδημοσίευση σχολίου από Psyspirosi.gr

Εν μέσω των καταιγιστικών εξελίξεων στο χώρο της ψυχικής υγείας, με την ταυτόχρονη κατάρρευση τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού «μη κερδοσκοπικού» τομέα, το Υπουργείο του Λυκουρέντζου και της Σκοπούλη, πιστό στις «μεταρρυθμιστικές» επεξεργασίες και μεθοδεύσεις του κλιμακίου της task force, που λειτουργεί στο εσωτερικό του και των ελλήνων συνεργατών της (της Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Ψυχαργώς), δεν χάνει την ευκαιρία να αξιοποιήσει την κρίση που έχουν δημιουργήσει τα μέτρα και οι πολιτικές του, για να περάσει το «καινούργιο» που από καιρό ευαγγελίζεται. Και έχει σημασία ο (προς το παρόν) πειραματισμός με αυτό το καινούργιο να μην περάσει απαρατήρητος. 

Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό «μη κερδοσκοπικό» τομέα, παρ΄ όλα τα σύμφωνα «Λυκουρέντζου - Αντόρ», παραμένουν εδώ και μήνες απλήρωτοι και κανείς δεν ξέρει πότε, πώς, σε τι έκταση και για πόσο, τα περίφημα 100 εκ. ευρώ του «συμφώνου», που «εξοικονομήθηκαν» από το ΕΣΠΑ, θα χρησιμοποιηθούν για την «σωτηρία» των δομών των ΜΚΟ και τι εννοείται ως «σωτηρία»… να μείνουν ως έχουν, με τα ίδιο ή το μισό προσωπικό, να συγχωνευθούν, να ιδιωτικοποιηθούν περαιτέρω, ή τι άλλο; 

Το γεγονός ότι και πάλι ο Λυκουρέντζος, ακριβώς πριν την έναρξη της επιχείρησης «σωτηρία», θυμήθηκε (όπως πάντα σ΄ αυτές τις περιπτώσεις) τα σκάνδαλα και την διαφθορά σε πολλές ΜΚΟ (που είναι όχι «σκάνδαλα», όπως ισχυρίζεται το Δίκτυο Αργώς, αλλά ΣΚΑΝΔΑΛΑ), δείχνει ότι η «σωτηρία» που έχουν στο μυαλό τους θα είναι πιο πολύ «σωτηρία στους ουρανούς» παρά «επί της γης». 

Tην ίδια στιγμή και οι μονάδες του δημοσίου είναι πιθανό ότι θα καταρρεύσουν από την έλλειψη προσωπικού (προσωπικού με το μισό μισθό απ΄ ό,τι πριν τρία χρόνια, με επικρεμάμενη την απειλή των μετακινήσεων, που έχουν σιγά-σιγά ξεκινήσει, για «όπου προκύψει», νησί κλπ, και σε κατάσταση εξάντλησης) ίσως και πιο πριν από το μνημονιακό «κλείσιμο των ψυχιατρείων», που έχει εξαγγελθεί και προωθείται. 

Κι΄ όμως, εν μέσω κηδειών και μνημοσύνων της Ψυχικής Υγείας, κάποιοι κάνουν εγκαίνια. Βάζουν σε δοκιμή τα εργαλεία που αποτελούν ενσάρκωση των διαδικασιών (δομών, κουλτούρας και πρακτικών) του οριστικού θανάτου της δημόσιας ψυχικής υγείας. Γιατί, τι άλλο είναι το «Πολυδύναμο Κέντρο Ημέρας παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα» ως ενίσχυση του ήδη υπάρχοντος από το 2005, «Κέντρου Ημέρας Μελισσίων» ;

Είναι η πρώτη εφαρμογή της, προ έτους, υπουργικής απόφασης Μπόλαρη, που προβλέπει ότι, σε κάθε ΤΟΨΥ (Τομέα Ψυχικής Υγείας), μπορεί να υπάρχει ένα Κέντρο Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ) ή ένα Κέντρο Ημέρας (ΚΗ), (όπως, επίσης, μια ψυχιατρική κλινική γενικού νοσοκομείου ή ένα Κέντρο Κρίσης) – εξισώνοντας το όλο (ΚΨΥ) με το μέρος (ΚΗ). Βάζοντας, δηλαδή, λειτουργίες ΚΨΥ σ΄ ένα ΚΗ, σε μια προσπάθεια παράκαμψης των διατάξεων του νόμου, ο οποίος επιτρέπει μόνο δημόσια ΚΨΥ - ενώ ΚΗ μπορούν να έχουν και οι ιδιώτες των ΜΚΟ. Μια διάταξη που στηριζόταν στην έκθεση της  «Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Ψυχαργώς»,  έτσι ώστε,  μέχρι να αλλάξει ο νόμος, να μπορεί να ξεπερνιέται ο σκόπελος της υπάρχουσας ρύθμισης/απαγόρευσης (και να υποκαθίσταται, με το «έτσι θέλω», ο δημόσιος από τον ιδιωτικό τομέα). 

Ετσι, τον Απρίλιο του 2012, εγκρίθηκε από την τότε κυβέρνηση ένα πρόγραμμα 400.000 ευρώ, διετούς διάρκειας και με περιεχόμενο μια δήθεν «κοινοτική δραστηριότητα» που περιοριζόταν σε «συντονισμό υπηρεσιών και δράσεων», «αξιολόγηση», «καταγραφές αναγκών», «παρακολούθηση της λειτουργία των υπηρεσιών», «διασφάλιση της ποιότητας φροντίδας», «δράσεις για συνηγορία» κλπ. Τώρα, όμως, στα περιεχόμενα των δραστηριοτήτων έχουν προστεθεί «κατ΄ οίκον παρέμβαση σε οξέα περιστατικά - πρόληψη υποτροπών κλπ», «συνταγογράφηση φαρμάκων», «ψυχιατρική διάγνωση, αξιολόγηση και παρακολούθηση», «συμβουλευτική βραχεία ψυχοθεραπεία» κλπ. Λειτουργίες, δηλαδή, ενός ΚΨΥ. Είναι σαφές ότι η παρανομία που επιτελείται (αφού, πέραν όλων των άλλων, τα περιεχόμενα των δραστηριοτήτων που ανακοινώνονται τώρα, δεν περιέχονται στην απόφαση έγκρισης του προγράμματος που υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας του ΥΚΚΑ) σκοπό έχει να δημιουργήσει ένα προηγούμενο και ν΄ ανοίξει το δρόμο στην ανάληψη, από τα ΚΗ των ΜΚΟ, των λειτουργιών των ΚΨΥ, που ποτέ δεν έγιναν στο δημόσιο τομέα (με τεράστιες ευθύνες, και εδώ, της ψυχιατρικής κοινότητας) και να δημιουργηθούν οι όροι, λίαν συντόμως, και για την σχετική νομοθετική ρύθμιση : την ολοσχερή ιδιωτικοποίηση της ψυχικής υγείας. Ετσι, με τις δήθεν «κοινοτικές υπηρεσίες» αυτών των ομοιωμάτων ΚΨΥ (θνησιγενών, για δύο χρόνια, και μετά τι;) στην κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησης του όλου συστήματος (η απάντηση στο «μετά τι» - αρκεί να δει κανείς τον τρόπο υπολογισμού του κόστους των στεγαστικών δομών και των ΚΗ των ΜΚΟ που εξέδωσε το Υπουργείο για να καταλάβει τα ετοιμάζουν) θα έχουμε και την δημιουργία ενός άλλοθι για το fast track κλείσιμο των ψυχιατρείων : έχοντας φτιάξει μερικά ΚΗ τύπου Μελισσίων, θα τα χρησιμοποιούν ως απάντηση στις κριτικές ότι τα έκλεισαν χωρίς να φτιάξουν ολοκληρωμένες και εναλλακτικές προς αυτά κοινοτικές υπηρεσίες. 

Ισως, παρ΄ όλα αυτά, το πιο σοβαρό πρόβλημα να είναι η ονομασία που δίδεται στο εγχείρημα αυτό της ιδιωτικοποίησης των ΚΨΥ. «Κέντρο Ημέρας “Franco Basaglia”», λέγεται. Πόσο εύκολα, ασυλλόγιστα και ναρκισσιστικά, ένα ριζικά ανατρεπτικό κίνημα ενάντια στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, μετατρέπεται σ’ ένα «πουκάμισο αδειανό», στην υπηρεσία της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων…. Θα τρίζουν τα κόκκαλα του Basaglia…