Πότε «αρρωστήσαμε» με ομοφυλοφιλία;

αναδημοσίευση από τα Ενθέματα της Αυγής

της Ιωάννας Νόρη

Ήμασταν πολλά χρόνια «άρρωστοι». Η ιδέα ότι η ομοφυλοφιλία είναι ένα είδος «τρέλας», και όχι μια ηθική βδελυγμία, που παραπέμπτει σε θρησκευτικού τύπου ερμηνείες, εμφανίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, δίνοντας λαβή στους «επιστήμονες» να μας μετατρέψουν σε πειραματόζωα. Για δεκαετίες μας ευνούχιζαν σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και ρωμαιοκαθολικά ψυχιατρεία· και, όταν τελικά απέτυχαν να μας «συνδέσουν» με βιολογικές/ορμονολογικές «ανωμαλίες», αποφάσισαν ότι από βιολογικής και γενετικής πλευράς είμαστε «αθεράπευτοι». Τότε μας «αρρώστησαν ψυχικά». Και, καθώς δεν υπάρχει καμία αντικειμενική επιστημονική απόδειξη για τις ονομαζόμενες «ψυχικές διαταραχές», έπρεπε να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε ελέφαντες.

Συγκεκριμένα, «αρρωστήσαμε» με ομοφυλοφιλία το 1952, όταν ο Αμερικανικός Ψυχιατρικός Σύλλογος (ΑΡΑ), αυθαίρετα, ψήφισε την καταχώρησή μας στο πρώτο τεύχος της αποκαλούμενης «Βίβλου της Ψυχιατρικής», το DSM 1. Η «θεραπεία» μας ήταν κυρίως το «conversion therapy»: ηλεκτροσόκ στα χέρια και τα γεννητικά όργανα, χορήγηση ψυχοτρόπων ουσιών, αλλά και «πλύση εγκεφάλου» για να βγάλουμε την «αρρώστια» από μέσα μας.

Πώς ήρθε η «ίαση». Το ομοφυλοφιλικό κίνημα της Αμερικής διαμαρτυρήθηκε κατά της ψυχιατρικοποίησης της ομοφυλοφιλίας, με μια σειρά προσπάθειες τεσσάρων περίπου ετών. Ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές εισέβαλλαν σε συνέδρια του ΑΡΑ, απαιτώντας τη διαγραφή της ομοφυλοφιλίας από το DSM και τον τερματισμό κάθε απόπειρας «θεραπείας». Το έκαναν διότι γνώριζαν καλά ότι ο δρόμος για ίσα νομικά δικαιώματα και κοινωνικές ευκαιρίες δεν θα άνοιγε ποτέ, όσο ήμασταν α επίσημα καταχωρημένοι στη «Βίβλο». Για να ολοκληρωθεί η προσπάθεια όμως, χρειαζόταν να μιλήσει για το θέμα και ένας τουλάχιστον ομοφυλόφιλος ψυχίατρος. Έτσι, το 1972, σε συνέδριο του ΑΡΑ, δίπλα στους ομοφυλόφιλους ακτιβιστές Μπάρμπαρα Γκίττινγκς και Φρανκ Κάμενυ, ο επίσης ομοφυλόφιλος ψυχίατρος Τζων Φράυερ παρουσιάστηκε ως «Dr. H. Anonymous». Φορώντας μάσκα, περούκα και ένα τεράστιο κουστούμι, χρησιμοποιώντας ένα μικρόφωνο που άλλαζε τη χροιά της φωνής του, μίλησε για την αφαίρεση της ομοφυλοφιλίας από την ψυχιατρική. Χρειάστηκε να μεταμφιεστεί, όχι μόνο γιατί πολλοί συνάδελφοί του είχαν τη βαθιά πεποίθηση ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί «αρρώστια», αλλά και γιατί απαγορευόταν επισήμως στους ομοφυλόφιλους να ασκούν την ψυχιατρική. Γι’ αυτό οι ελάχιστοι ομοφυλόφιλοι ψυχίατροι του Συλλόγου συναντιόντουσαν με μυστικότητα, σε μια μικρή ομάδα που αποκαλούσαν Gay PA.

Με διπλό «χτύπημα». Με τα Stonewall Riots του γκέι κινήματος απέξω, και τον Gay PA από μέσα, οι ακτιβιστές στόχευσαν στην αχίλλειο πτέρνα της ψυχιατρικής: στο ότι η δημιουργία και χρήση της «Βίβλου» εξυπηρετούσε συμφέροντα πολιτικών συστημάτων, φαρμακευτικών εταιρειών και ιδεολογικών δογμάτων. Προκειμένου λοιπόν να μην καταρρεύσει το όλο σύστημα, κάποια μέλη του ΑΡΑ αποφάσισαν, πάλι διά ψηφοφορίας, ότι ήρθε η ώρα οι ομοφυλόφιλοι να «θεραπευτούν». Ήταν ξεκάθαρα μια κίνηση πολιτικής.

Κάπως έτσι λοιπόν αρχίσαμε να «αναρρώνουμε το 1973 (και η «ίαση» ολοκληρώθηκε το 1986, οπότε η ομοφυλοφιλία αφαιρέθηκε τελείως ως λέξη από το DSM 3 R). Δεν μας άφησαν όμως να το χαρούμε πολύ: το 1980 ο ΑΡΑ «αρρωσταίνει» ένα άλλο μέρος της ΛΟΑΤ κοινότητας: τους διεμφυλικούς. Για πρώτη φορά οι ορολογίες «τρανσεξουαλισμός» και «διαταραχή ταυτότητας φύλου σε παιδική ηλικία» καταγράφονται στη «Βίβλο», όπου και παραμένουν ως σήμερα, με όλες τις κοινωνικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται. Επίσης, η αμφισεξουαλικότητα, πολύ κομψά και χωρίς να αναφέρεται ως τέτοια, εμφανίζεται πίσω απο πολλαπλές «αρρώστιες».

Ένα ιστορικό γεγονός, «δώρο» για την ανθρωπότητα. Η «έξοδος» της ομοφυλοφιλίας από την επίσημη ψυχιατρική αποτελεί σημαντικό γεγονός. Πρόκειται για τη μόνη διάγνωση, μέχρι σήμερα, που έχει αφαιρεθεί από ένα ψευδοεπιστημονικό σύστημα, το οποίο διαρκώς διευρύνεται, «αρρωσταίνοντας» όλο και περισσότερους ανθρώπους, λόγω οικονομικών, πολιτικών και ιδεολογικών σκοπιμοτήτων.

Λίγοι ίσως νεότεροι ομοφυλόφιλοι γνωρίζουν ότι για πολλούς ανθρώπους παγκοσμίως, εκτός της γκέι κοινότητας, το γεγονός θεωρείται ένα δώρο για την ανθρωπότητα, νίκη κατά της αυθαιρεσίας και της βίας της ψυχιατρικής, νίκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και αυτό γιατί υπάρχουν και άλλες «κοινωνικά ευπαθείς» ομάδες που «αρρώστησαν» με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, και παλεύουν σήμερα, το έτος 2013, να «θεραπευτούν», όπως «θεραπευτήκαμε» και εμείς σαράντα χρόνια πριν. Άνθρωποι που γιορτάζουν σιωπηλά μαζί μας, κάθε φορά που αμφισβητούμε την κυρίαρχη αισθητική, με τα Pride. Άνθρωποι που περιμένουν την ημέρα που θα έχουν τη δική τους αντίστοιχη γιορτή.

Η Ιωάννα Νόρη είναι ψυχολόγος.

Για περαιτέρω διάβασμα: http://goo.gl/ftDTC και http://goo.gl/xsBT3