Δομές ψυχικής υγείας στον Βόλο παλεύουν να παραμείνουν ανοιχτές…

Όταν το 2005 ξεκίνησε να λειτουργεί στην πόλη μας το Οικοτροφείο «μαζί» (Κ.Καρτάλη με Δ. Γεωργιάδου) της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «ΔΙΟΔΟΣ» στα πλαίσια του Προγράμματος της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, ήμασταν όλοι αισιόδοξοι και ενθουσιώδεις για την αλλαγή που διαφαινόταν στον ορίζοντα όσον αφορά στην αντιμετώπιση των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας. Σκοπός του προγράμματος «Ψυχαργώς», όπως ονομάστηκε το πρόγραμμα της μεταρρύθμισης, ήταν και παραμένει η αποκατάσταση και η επανένταξη των ψυχικά πασχόντων σε δομές που έχουν την έδρα τους μέσα στην κοινότητα. Δομές που φέρνουν τα άτομα με ψυχικά προβλήματα σε επαφή με ό,τι ορίσαμε σαν κοινωνική ζωή: τους άλλους ανθρώπους, τα μέρη κοινωνικής συνεύρεσης, την εργασία, την ψυχαγωγία. 13 άνθρωποι που νοσηλεύονταν χρόνια σε ψυχιατρικά ιδρύματα ήρθαν με αυτό το σκεπτικό στον Βόλο και έφτιαξαν με την βοήθεια των εργαζομένων του οικοτροφείου «το νέο τους σπίτι». Ξεκίνησε τότε για αυτούς μια νέα ζωή, μακριά από τα κλειστά άσυλα που η κοινωνία για χρόνια τους είχε στοιβάξει και στα οποία έμοιαζαν να εχουν ιδρυματοποιηθεί. Κάποιοι από αυτούς κυκλοφορούν σήμερα χωρίς προβλήματα στην πόλη μας και αυτοεξυπηρετούνται. Κάποιοι έδωσαν στον εαυτό τους μια δεύτερη ευκαιρία στην μάθηση και εντάχθηκαν σε σχολεία δεύτερης ευκαιρίας. Και κάποιοι άλλοι παρακολουθούν επιμορφωτικά σεμινάρια και οραματίζονται μια θέση εργασίας που θα τους ξαναδώσει την αυτοπεποίθηση και την αίσθηση του «αυτό-ορίζειν». 

Με την ίδια διάθεση και μεράκι δημιουργήθηκε το 2008 το Κέντρο Ημέρας για την προώθηση της ψυχικής υγείας Κ.Η.Π.Ο.Σ. (Μεταμορφώσεως 23α & Σοφοκλέους). Με όραμα την αποασυλοποίηση, τον αποστιγματισμό και την ισότιμη επανένταξη των ανθρώπων με ψυχικές παθήσεις στην κοινωνική ζωή, ξεκίνησαν θεραπευτικές ομάδες, εργοθεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη σε άτομα που μέχρι τότε ήταν αποσυρμένα στο σπίτι και αποκομμένα από το κοινωνικό γίγνεσθαι. Προσωπικότητες που στιγματισμένες από την ψυχική ασθένεια που κάποια στιγμή εκδήλωσαν στην ζωή τους, βίωναν –σαν να μην ήταν ήδη η ασθένεια αρκετή από μόνη της- τον αποκλεισμό και την έλλειψη κατανόησης και αποδοχής από τον κοινωνικό περίγυρο. Και αυτό συνέβαλλε φυσικά σταδιακά στην όλο και μεγαλύτερη «από-κοινωνικοποίηση» τους και την έκπτωση των δεξιοτήτων τους. Σήμερα 45 περίπου συνάνθρωποί μας που δίνουν τον δικό τους αγώνα κόντρα στον αποκλεισμό και τον στιγματισμό της ψυχικής ασθένειας, εξυπηρετούνται καθημερινά από το Κέντρο Ημέρας Κ.Η.Π.Ο.Σ. και δείχνουν διαρκώς να βελτιώνουν τις ικανότητές τους, να κοινωνικοποιούνται, να φροντίζουν τον εαυτό τους και να σχεδιάζουν το μέλλον τους.

Πώς διαγράφεται όμως το μέλλον αυτό στις συνθήκες που βιώνουμε σήμερα; Το όραμα και ο ενθουσιασμός του εγχειρήματος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης μοιάζει να έχει μπει στο.. χρονοντούλαπο. Εδώ και πάνω από 7 μήνες οι δομές ψυχικής υγείας έρχονται αντιμέτωπες με την αδιαφορία και την έλλειψη κάθε κοινωνικής πρόνοιας. Η χρηματοδότησή τους έχει σταματήσει και κανείς δεν φαίνεται να δεσμεύεται για την επανεκκίνησή της. Κανένα σχέδιο, κανένα όραμα. Μόνο εργαζόμενοι σε αυτές τις δομές που για 7 μήνες παραμένουν απλήρωτοι και παλεύουν ανάμεσα στον ενθουσιασμό και τη θέληση που τους οδήγησε να ασχοληθούν με την ψυχική υγεία από την μια και την δυσκολία να καλύψουν πια ακόμα και τις βιοποριστικές τους ανάγκες από την άλλη. Η απογοήτευση, η ένταση και η απόγνωση μεγαλώνουν μέρα με την μέρα. Το ίδιο μεγαλώνουν και τα προβλήματα στους χώρους των δομών που μετά βίας πια συντηρούνται. Τα λειτουργικά έξοδα τρέχουν, αλλά από πουθενά δεν μπαίνουν χρήματα για να τα καλύψουν. Οι ομάδες υπολειτουργούν, οι παροχές μειώνονται, η συνέχιση της λειτουργίας τόσο του Κέντρου Ημέρας Κ.Η.Π.Ο.Σ. όσο και του Οικοτροφείου «ΜΑΖΙ» βρίσκεται σε οριακό σημείο…

Και αν ίσως κάποιοι αναρωτηθούν «και τι με αυτό;», ας σκεφτούμε τις συνέπειες που θα έχει για την κοινότητα του Βόλου το κλείσιμο αυτών των δομών: πισωγύρισμα στην πρόοδο όλων αυτών των ανθρώπων που βρήκαν μέσω αυτών των δομών μια διέξοδο στην απόσυρση και τον αποκλεισμό. Αύξηση των υποτροπών από την έλλειψη ενός πλαισίου αναφοράς και της υποστήριξης που τους παρέχεται σε αυτές. Περισσότερες νοσηλείες, περισσότερος ψυχικός πόνος, λιγότερο αυτοεξυπηρετούμενο κοινωνικό δυναμικό. Περισσότερες οικογένειες σε απόγνωση και έλλειψη κάθε κοινωνικής πρόνοιας για τα μέλη της που πάσχουν από κάποια ψυχική πάθηση. Άνθρωποι που θα στοιβαχτούν και πάλι σε απρόσωπες κλίνες ψυχιατρικών ιδρυμάτων. Πισωγύρισμα σε μια νοοτροπία που αποκλείει το διαφορετικό και αρπάζει από τους ανθρώπους το δικαίωμα σε μια ισότιμη κοινωνική ζωή. Και φυσικά 30 άνθρωποι που κλείνοντας οι δομές αυτές θα χάσουν την δουλειά τους και θα προστεθούν στα ήδη αυξημένα ποσοστά της ανεργίας που καταγράφονται στην πόλη μας.

Αν όλοι αυτοί δεν είναι αρκετοί λόγοι για να απαιτήσουμε και να υποστηρίξουμε με κάθε τρόπο την συνέχιση της λειτουργίας των δομών ψυχικής υγείας- όχι μόνο στον Βόλο, αλλά και σε ολόκληρη την χώρα- τότε ας δεχτούμε ότι το κράτος μας έχει χάσει πια κάθε ίχνος κοινωνικού χαρακτήρα…

πηγή