9.30.2014

Στο άσυλο η ψυχιατρική μεταρρύθμιση

28/09/14
ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΨΥΧΙΑΤΡΟΙ Γ. ΑΣΤΡΙΝΑΚΗΣ ΚΑΙ Θ. ΜΕΓΑΛΟΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
 
Μια συζήτηση για την ψυχιατρική «μεταρρύθμιση» που διαφημίζει η κυβέρνηση. Η συζήτηση έγινε μόλις δύο μέρες πριν από το τραγικό περιστατικό με την εκδίωξη του ασθενή αστέγου που αυτοκτόνησε πέφτοντας στο κενό από τον ξενώνα του Δήμου Αθηναίων («Εφ.Συν.», 22.9.2014). 
 
Ολοκληρώθηκε σύμφωνα με την υφυπουργό Υγείας Κ. Παπακώστα η ψυχιατρική μεταρρύθμιση με την υλοποίηση του προγράμματος που απαιτούσε το σύμφωνο Λυκουρέντζου – Αντόρ (επίτροπος Κοινωνικών Υποθέσεων). Αυτή τη θρυλούμενη ψυχιατρική μεταρρύθμιση σχολιάζουν οι ψυχίατροι Γιώργος Αστρινάκης και Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου σε μια συζήτηση ακριβώς για τα αποτελέσματά της στη σημερινή Ελλάδα. Οι δύο αυτοί ψυχίατροι, που δούλεψαν πάνω από 30 χρόνια στο Δημόσιο μέσα στα άσυλα και στα ψυχιατρεία, ήταν θερμοί υπέρμαχοι της μεταρρύθμισης και της αποασυλοποίησης.

–Θ. Μεγαλοοικονόμου: «Το 1986 ουσιαστικά άρχισα να ασχολούμαι με τον χώρο της Ψυχικής Υγείας στο Δρομοκαΐτειο ως επιμελητής. Ηδη ο Γιώργος ήταν εκεί από το 1983. Τότε συνειδητοποίησα το τι σημαίνει εγκλεισμός. Ανθρωποι τελείως στερημένοι από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πολύ γρήγορα, χάρη και στην πολιτική κατάσταση που έπαιξε τότε ρόλο αλλά και τους γενικότερους προβληματισμούς, βρεθήκαμε μαζί μια ομάδα 20 ανθρώπων και πήγαμε στην Τεργέστη της Ιταλίας. Γνωρίσαμε εκεί πραγματικά το τι σήμαινε μια ριζοσπαστική μεταρρύθμιση στην Ψυχική Υγεία. Από τότε προσπαθούσαμε σιγά σιγά σε κάθε επίπεδο να τα εφαρμόσουμε».

Αντιγράφοντας από τη διπλωματική εργασία της Βαΐας Καλτσή, θυμίζουμε ότι «στις δεκαετίες ’60 και ’70 σε Αγγλία, Ιταλία, Γερμανία και ΗΠΑ τέθηκαν κεντρικά ζητήματα, τα οποία θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως “πολιτικοποίηση της τρέλας”. Η τρέλα και ο μετέπειτα προσδιορισμός της ως ψυχική ασθένεια επανατοποθετούνται εντός των κοινωνικών, πολιτικών και ιστορικών συμφραζομένων από τα οποία περίτεχνα είχαν αποσπαστεί χάριν μιας απέραντης βιολογικοποίησης/ιατρικοποίησης του ανθρωπίνου όντος. Οι Ronald D. Laing και David Cooper στην Αγγλία, ο Franco Basaglia στην Ιταλία και ο Thomas Szasz στις ΗΠΑ τοποθετήθηκαν ενάντια στο “φυσικό χώρο” όπου η ψυχιατρική και η ψυχολογία δρούσαν και αναπτύσσονταν, ενάντια στις μυθοποιητικές και στιγματιστικές παραγωγές τους, προκαλώντας και προβληματοποιώντας την έννοια της ψυχικής νόσου και των διαγνωστικών κατηγοριών, απορρίπτοντας τον ιδρυματικό θεσμό και την ψυχιατρική επιστήμη ως τους θεσμούς εκείνους που ενισχύουν και προάγουν τον κοινωνικό έλεγχο».

psnapsna2

Ασυλο μέσα στο άσυλο

Θ.Μ.: «Το πρώτο ζήτημα για μας ήταν το τι ακριβώς έκαναν όλοι αυτοί οι βυθισμένοι άνθρωποι μέσα στην υποχρεωτική και μη αμειβόμενη βοηθητική εργασία στον χώρο του νοσοκομείου. Μέχρι και σήμερα δεν υπάρχουν κατάλληλα προγράμματα εκπαίδευσης για τους ψυχικά πάσχοντες με τις όποιες ειδικές δεξιότητες. Αυτό σημαίνει ότι σε μια προοπτική κοινωνικής επανένταξης δεν θα βρουν απασχόληση ούτε εντός ούτε εκτός των δομών. Τότε, μπήκαν τα πρώτα σπέρματα με τη μορφή των κοινωνικών συνεταιρισμών (οι συνεταιριστικές) που ξεκίνησαν από το Δρομοκαΐτειο.

Το δεύτερο ζήτημα ήταν το άσυλο μέσα στο άσυλο. Τα τμήματα εκείνα που επιβεβαίωναν τον πειθαρχικό χαρακτήρα του ψυχιατρείου. Κάποιοι ασθενείς δεν μπορούσαν να είναι μαζί με τους άλλους γιατί ήταν επικίνδυνοι, μη διαχειρίσιμοι και υπήρχαν γι’ αυτούς δύο ειδικά τμήματα μέσα στο Δρομοκαΐτειο, ο “Αγιος Ισίδωρος” για τους άνδρες και η “Αγία Μαρκέλλα” για τις γυναίκες. Εκεί βρίσκονταν οι τιμωρημένοι, οι απόβλητοι».

Γ. Αστρινάκης: «Τυπικά πήγαιναν εκεί για θεραπευτικούς λόγους. Πρακτικά, ένας ασθενής που είχε μια συμπεριφορά διαφορετική πήγαινε εκεί για σωφρονισμό. Εκεί πήγαιναν και όλες οι νέες εισαγωγές με εισαγγελικές εντολές. Η συμπεριφορά δηλαδή συμψηφιζόταν με την ασθένεια. Είσαι ανυπάκουος, άρα έχεις υποτροπιάσει, και πας στον “Αγιο Ισίδωρο”. Αυτό το μέτρο ήταν αυθαίρετο και το έκανε ακόμα και το νοσηλευτικό προσωπικό, χωρίς να ρωτήσει κανέναν. Η μόνιμη απειλή ήταν “κάτσε φρόνιμα, γιατί θα σε πάω στο τμήμα ανήσυχων”. Αυτό υπήρχε σε όλα τα ψυχιατρεία».

Θ.Μ.: «Πήραμε την πρωτοβουλία κάποιοι να πάμε να δουλέψουμε εκεί στον “Αγιο Ισίδωρο”. Ο στόχος μας ήταν να το αποδομήσουμε από τα μέσα και όχι απλά να το καταγγέλλουμε. Είδαμε την οδύνη που υπήρχε. Σιγά σιγά ανατρέψαμε την ανάγκη να βρίσκονται μέσα εκεί άνθρωποι. Το ίδιο έγινε και από την τότε προϊσταμένη της “Αγ. Μαρκέλλας”. Οι γυναίκες φύγανε πρώτες και γύρισαν στο ψυχιατρείο. Οι 75 άνδρες αργότερα, ώσπου τελικά έκλεισε».

Γ.Α.: «Οταν πήγα στο Δρομοκαΐτειο το 1983 αντίκρισα την αυλή των θαυμάτων. 900 άτομα μαζί κι εκείνοι που ζούσαν στα δύο αυτά πειθαρχικά τμήματα, το έσχατο της ύπαρξης. Τους έκλειναν στις 5 το απόγευμα σε ένα θάλαμο 15 τ.μ. με ένα δοχείο νυχτός έως το άλλο πρωί. Το δοχείο ξεχείλιζε, ενώ το πρωί τούς έβγαζαν έξω σαν κοπάδια για να καθαρίσουν με μάνικες τον χώρο, με αποτέλεσμα να διασκορπίζονται οι ακαθαρσίες παντού και να μυρίζουν τα πάντα μόνιμα. Αυτό είχε δημιουργήσει εθισμό ακόμη και στο προσωπικό. Οταν πήγαμε εκεί να δουλέψουμε στην αρχή διοργανώναμε μικρές γιορτές, φέρναμε και ορχήστρα. Κατάλαβα ότι το προσωπικό άρχισε να μπαίνει στο πνεύμα του τι προσπαθούσαμε να κάνουμε, όταν σε κάποια τέτοια γιορτή δήλωσαν ότι δεν θέλουν να αμειφθούν με ρεπό για την υπερωριακή απασχόληση, μια και διασκέδασαν και οι ίδιοι. Αλλάζανε κι αυτοί και θέλανε να φύγουν πια από τις άθλιες συνθήκες που βίωναν. Υπήρχαν άτομα γυμνά να σέρνονται στο δάπεδο μαζί με ποντίκια και κόπρανα.

Οταν δώσαμε στη δημοσιότητα φωτογραφίες του χώρου με τις δύο τουαλέτες για 75 ασθενείς, μας έκαναν ΕΔΕ. Επικεφαλής της επιτροπής διερεύνησης ήταν ένα μέλος του Δ.Σ. του ιδρύματος. Μας ζήτησε να ανακαλέσουμε εγγράφως όλα όσα είχαμε καταγγείλει. Κατάλαβα τότε ότι ο άνθρωπος αυτός δεν είχε καν δει τον χώρο στον “Αγ. Ισίδωρο” και τον κάλεσα να πάμε μαζί εκεί. Πήγαμε μαζί, είδε, έσκυψε το κεφάλι κι έφυγε ξεχνώντας για πάντα την ΕΔΕ».

Τα τμήματα καταργούνται το 1988 και 1990. Ηδη υπήρχε και κίνηση παράλληλη με την ίδρυση τμήματος επανένταξης μέσα στο ψυχιατρείο και προετοιμασίας να βγουν έξω ασθενείς με προοπτική να δημιουργηθούν εξωτερικές δομές.

Μεταρρύθμιση χωρίς ψυχιάτρους

 
Θ.Μ.: «Το 1984 είχε γίνει ο ευρωπαϊκός κανονισμός 815/84 με αφορμή το σκάνδαλο της Λέρου. Ενα σημείο που σημαδεύει μέχρι σήμερα τη φύση της ψυχιατρικής ΜΗ μεταρρύθμισης. Με βάση εκείνον τον κανονισμό είχαν σχεδιαστεί να γίνουν οι δομές εκτός Δρομοκαΐτειου. Επειδή όμως πέρασε ο χρόνος, δεν βρήκαν οικόπεδα και δεν θα μπορούσαν να απορροφήσουν τα κονδύλια, η τότε σύμβουλος Ψυχικής Υγείας του υπουργείου αποφασίζει να γίνουν μέσα στο ψυχιατρείο οι δομές. Κάτι δηλαδή που επρόκειτο να γίνει μέσα στην κοινότητα με στόχο την επανένταξη έγινε τελικά μέσα στο ψυχιατρείο.

Αντιδράσαμε αλλά τελικά βοηθήσαμε. 4 μήνες κινητοποιήσεων μέχρι που άλλαξε ο πρόεδρος και ο νέος που ήρθε τουλάχιστον άκουγε. Επί τριάντα χρόνια το αίτημα της μεταρρύθμισης δεν προήλθε ποτέ από τα κάτω. Η ψυχιατρική κοινότητα δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να κάνει μεταρρύθμιση. Η μεταρρύθμιση ήρθε απέξω, μετά το σκάνδαλο της Λέρου, με αποτέλεσμα όλες οι τότε πρωτοβουλίες να αναλαμβάνονται από άτομα και μικρές ομάδες-νησίδες σε κάθε ίδρυμα, όπου μεμονωμένα κατάφεραν κάτι με την όποια μικρή εξουσία τούς έδινε η θέση τους. Αυτό το εκμεταλλεύτηκαν τελικά διάφοροι θεσμικοί παράγοντες απ’ έξω μια και προσέδιδε στην Ελλάδα το άλλοθι ότι κάτι επιτέλους γίνεται. Ερχονταν ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα προγράμματα, άρχιζαν να λειτουργούν κάποια τμήματα, αλλά μόλις τέλειωναν τα λεφτά σταματούσαν αμέσως, μια και ο κρατικός προϋπολογισμός δεν χρηματοδοτούσε τη συνέχεια. Σε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης, πληρωνόταν ο καθηγητής, έπαιρναν και οι ασθενείς και το προσωπικό ένα μικρό επίδομα και μετά από 12 μήνες, τέλος. Οι ασθενείς γυρνούσαν στο ψυχιατρείο. Δεν υπήρχε καμιά συνέχεια στην κατεύθυνση της αποασυλοποίησης».

Αποασυλοποίηση εντός;

Γ.Α.: «Ακριβώς. Το Δρομοκαΐτειο διαθέτει 300 στρέμματα και παλιότερα, πριν χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΥ, ήταν αυτόνομο. Είχε βουστάσια και γεωργικές καλλιέργειες και έτσι σκεφτήκαμε να τα αναβιώσουμε όλα αυτά με τις “συνεταιριστικές”. Πήραμε στην ευθύνη μας 7 στρέμματα ενώ υπήρχε ήδη και γεωπόνος που φρόντιζε την έκταση και με λίγα (ευρωπαϊκά) χρήματα που είχαν περισσέψει φτιάξαμε έναν γεωργικό συνεταιρισμό. Εκανα τότε μια έρευνα στα τμήματα και βρήκα ότι από τους 900 ασθενείς εργάζονταν ήδη 200 άτομα από 2 έως 8 ώρες την ημέρα σε μαύρη εργασία. Το ¼ του πληθυσμού δηλαδή εργαζόταν 250 ημέρες τον χρόνο και μάλιστα ούτε καν όπως στη φυλακή που το μεροκάματο μετράει διπλή ημέρα κράτησης, με την ανοχή των διοικητών και των συναδέλφων.

Τους πολύ “δουλευταράδες” δεν μας τους έδιναν, γιατί τους είχαν ανάγκη. Φτιάξαμε δύο κυλικεία, ένα κομμωτήριο, ένα μίνι μάρκετ ενώ υπήρχε κι ένα ραφείο. Η λογική ήταν να ξεπεραστεί το καθεστώς της “εργοθεραπείας”. Να απασχολείσαι, δηλαδή, κάνοντας άχρηστα πράγματα στον κενό χρόνο που σου δημιουργεί το ίδιο το άσυλο. Εμείς λέγαμε να φτιάχνεις χρήσιμα πράγματα που θα καταναλωθούν και να αμείβεσαι ανάλογα με ό,τι προσφέρεις. Είχαμε μια παραγωγή που πουλούσαμε στο νοσοκομείο και τα έσοδα μοιράζονταν στους εργαζόμενους ασθενείς. Σήμερα όλα έχουν αποδυναμωθεί. Λειτουργούν μόνο τα κυλικεία, αλλά δίνουν στους ασθενείς μόνο μια πολύ μικρή αμοιβή, ενώ βγάζουν από όσο ξέρω αρκετά. Παλιά είχαμε κανονικό ημερομίσθιο. Τα ταμεία τα διαχειρίζονται οι υπάλληλοι του νοσοκομείου».

Θ.Μ.: «Ακόμα κι όταν έγιναν οι κανονικοί κοινωνικοί συνεταιρισμοί (ΚΙΣΠΕ) εκτός του ασύλου που δεν αναπτύχθηκαν πλην ελάχιστων, ο νόμος προέβλεπε ότι δεν μπορούν να είναι επικεφαλής των Δ.Σ. ψυχικά πάσχοντες. Αποκλεισμός a priori από κάτι που υποτίθεται ότι έγινε γι’ αυτούς».

Τα πειθαρχεία έκλεισαν, το δέσιμο και η βαριά φαρμακευτική αγωγή και καταστολή σταμάτησαν;

Θ.Μ. :«Αυτά δεν σταμάτησαν ποτέ. Μπορεί να είχαμε προσπάθειες μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα αλλά το σύστημα δεν άλλαζε, δεν άλλαξε! Μπορεί να έκλεισε η “Αγία Μαρκέλλα”, αλλά κάποιες γυναίκες τις έδεναν στους θαλάμους. Απλά τότε φάνηκε ότι τα πειθαρχεία δεν ήταν αναγκαία, όπως και μετά ελπίζαμε ότι θα φαινόταν ότι δεν πρέπει να υπάρχουν ούτε τα ψυχιατρεία. Αυτό όμως δεν έγινε ποτέ».

Γ.Α.: «Υποτίθεται ότι τα δύο πειθαρχεία είχαν και θεραπευτικό έργο, όπως υποστήριζε το προσωπικό. Εμείς παρατηρήσαμε ότι όλοι οι ασθενείς που γυρνούσαν από εκεί είχαν προβλήματα ακράτειας χωρίς οργανικό πρόβλημα. Μόλις ήρθαν στους θαλάμους, σιγά σιγά επανήλθαν και μάλιστα έγινε και μείωση της φαρμακευτικής αγωγής. Απεδείχθη δηλαδή ότι ο χώρος εκείνος ήταν απολύτως αντιθεραπευτικός. Την ίδια περίοδο, στη Θεσσαλονίκη, ο σημερινός καθηγητής στο ΑΠΘ Κώστας Μπαϊρακτάρης έκανε τους πρώτους συνεταιρισμούς και τις μονάδες επανένταξης εκτός, ενώ άρχισε να γίνεται αυτό λίγο στην Αθήνα, στην Κρήτη κι αλλού».

Μεταρρύθμιση λόγω…σεισμών

Θ. Μ.: «Το θέμα είναι ότι άνοιξε θεωρητικά η πόρτα στη δεκαετία του ’90 για να βγουν οι ασθενείς και να κατοικήσουν σε ξενώνες, οικοτροφεία και διαμερίσματα. Πολλά λόγια, αλλά στην πράξη πάλι μέσα στο Δαφνί έμεναν οι ασθενείς. Οι σοβαρές προσπάθειες επανένταξης έγιναν στη Θεσσαλονίκη και στη Λέρο. Χωρίς σχεδιασμό από το κράτος αλλά με τις απειλές της Ε.Ε., ότι θα κοπεί συνολικά η χρηματοδότηση αν δεν σταματήσει το αίσχος στη Λέρο, έβαλαν σημαντικά οικονομικά κίνητρα για τους γιατρούς και το προσωπικό που θα πήγαιναν στη Λέρο. Δεν πήγε κανείς! Πήγα μόνο εγώ για διαφορετικούς λόγους και κάποιοι ψυχολόγοι για να μη χαθούν τα προγράμματα και προσλήφθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες.

Οι πολλές δομές όμως στην Αθήνα έγιναν πολύ αργότερα, το 1999, όχι λόγω μεταρρύθμισης αλλά λόγω του σεισμού που χτύπησε και το Δαφνί. Μέχρι τότε τα γενικά νοσοκομεία και οι ιδιωτικές κλινικές δέχονταν μόνο εκούσιους ασθενείς κι όχι αναγκαστικές νοσηλείες λόγω… ιδεολογίας των συναδέλφων, μια και οι αναγκαστικοί εγκλεισμοί ήταν μόνο για το Δαφνί και το Δρομοκαΐτειο. Ομως με κλειστό το Δαφνί για τρία χρόνια υποχρεώθηκαν μέχρι και σήμερα να παίρνουν και ακούσιους ασθενείς. Το Δαφνί λοιπόν υποχρεωτικά βγαίνει εκτός και δημιουργεί με 50 διαμερίσματα και 35 ξενώνες οικοτροφεία. Τώρα που μιλάμε, 600 ασθενείς έχουν ενταχθεί σε δομές σε όλη την Αθήνα ενώ στο Δαφνί υπάρχουν 500 περίπου ασθενείς».

Γ.Α.: «Στο Δρομοκαΐτειο έχουμε τώρα 350 ασθενείς, 100 ασθενείς σε εξωτερικές δομές και 200 ασθενείς νοσηλεύουν οι διάφορες ΜΚΟ. Λίγες όμως κάνουν μια σοβαρή δουλειά, οι άλλες λειτουργούν σαν άλλοθι».

Θ.Μ.: «Παλιότερα υπήρχαν και οι κινητές μονάδες Ψυχικής Υγείας, κυρίως στην επαρχία, με ομάδες γιατρών που σε κάθε δήμο εξέταζαν τα προβλήματα. Κάτι σαν τα κέντρα Ψυχικής Υγείας στις πόλεις αλλά τις δώσανε όλες σε ΜΚΟ. Τις δημόσιες τις σαμπόταραν και έκλεισαν όπως π.χ. τη μονάδα της Ρόδου. Η χρηματοδότηση στις ΜΚΟ σήμερα ακολουθεί το μοντέλο χρηματοδότησης όλων. Μπορεί να είναι και ένα χρόνο απλήρωτοι. Η λογική του μετασχηματισμού μέσα στην κοινωνία έμεινε στα χαρτιά».

Οι διαβεβαιώσεις της υφυπουργού

Δείξαμε στους συνομιλητές μας την επιστολή Παπακώστα στον επίτροπο που αναφέρεται αναλυτικά σε εκατοντάδες δομές, προγράμματα εκπαίδευσης των ειδικών, κλείσιμο των ασύλων, τελειοποιημένα μοντέλα ψυχιατρικής φροντίδας κ.λπ.. Ρωτήσαμε πόσο κοντά είναι όλα αυτά στην πραγματικότητα.

Θ.Μ.: «Η Σελήνη είναι πιο κοντά από την περιγραφή αυτή. Η Λέρος δεν έγινε ποτέ μάθημα ή παράδειγμα για κανέναν. Με τον σεισμό κάναμε απλά ξενώνες και οικοτροφεία, δεν κάναμε εναλλακτικές δομές με δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών και εξελιγμένα κέντρα Ψυχικής Υγείας».

Γ.Α.: «Το άσυλο απλά μεταφέρθηκε έξω. Χωροταξική μετακίνηση που ωφέλησε κάποιους και κάποιες δομές, ενώ πολλές παραμένουν κλειδωμένες συνεχώς».

Θ.Μ.: «Δηλαδή δεν βγαίνει κανείς έξω, ενώ υπάρχουν και μηχανικές καθηλώσεις ασθενών. Μάλιστα το υπουργείο θεωρεί ότι αυτό επιτρέπεται όπως και οι κάμερες στα υπαρκτά επίσης δωμάτια απομόνωσης. Ακούγεται ότι σε κάποιες δομές γίνονται σημεία και τέρατα ακόμα και σε οικονομικό επίπεδο εκμετάλλευσης των ασθενών. Ο κρατικός έλεγχος περιορίζεται απλά στον τρόπο μείωσης των εξόδων. Το κράτος θα πληρώνει μέχρι το 2016 τις ΜΚΟ που έχουν τις δομές, αλλά μετά ζητάει να βρουν πόρους, δηλαδή να απευθυνθούν στον χρήστη. Ηδη ορισμένες ΜΚΟ παίρνουν μόνο όσους έχουν σύνταξη και φτάνουν στο σημείο να χειρίζονται και τα όποια εισοδήματα των εγκλείστων. Καταλαβαίνετε τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Τους άπορους τους στέλνουν στο Δαφνί».

Γ.Α.: «Το σύστημα νοσηλείας δεν άλλαξε από το 1992 που ψηφίστηκε ο νόμος για δικαιώματα του ασθενή. 55% οι ακούσιες νοσηλείες πριν από 30 χρόνια, 55% και το 2014. Τον νόμο δεν τον εφαρμόζουν ούτε οι ψυχίατροι ούτε οι εισαγγελείς ούτε οι δικαστές. Ερχεται, για παράδειγμα, το χαρτί ότι την τάδε του μηνός ένας ασθενής περνάει από δικαστήριο ώστε να αποδειχτεί η ανάγκη νοσηλείας (όπως ορίζει ο νόμος) και ο ασθενής έχει ήδη πάρει εξιτήριο. Ενώ ο νόμος ορίζει μέσα σε 10 μέρες από την εισαγωγή να γίνεται το δικαστήριο, η υπόθεση εκδικάζεται ακόμη και δυο μήνες μετά. Εάν ακόμη νοσηλεύεται, δεν υπάρχει κανείς να τον συνοδέψει στο δικαστήριο. Το δικαίωμα που του δίνει ο νόμος δεν το απολαμβάνει ποτέ. Υπογράφει ο ψυχίατρος ότι δεν δύναται να παραστεί και τελειώνει το θέμα. Ούτε οι συγγενείς το μαθαίνουν.

Το μεγάλο ποσοστό της ακούσιας νοσηλείας δείχνει όμως και την κατάσταση πριν από το άσυλο. Την κατάσταση που υπάρχει στη γειτονιά, στην Αστυνομία, στην Εισαγγελία, την κατάσταση που υπάρχει στην οικογένεια που ζει το πρόβλημα απομονωμένη χωρίς βοήθεια ή κοινοτική στήριξη και, όταν φτάνει στο αμήν, ζητάει εισαγγελική παρέμβαση. Μόνο αν υπήρχε ολοκληρωμένο δίκτυο υπηρεσιών θα μπορούσε να κλείσει το άσυλο. Τομεοποιημένο και στη γειτονιά, αυτό θα ήταν μεταρρύθμιση».

Θ.Μ.: «Η κοστολόγηση του “σχιζοφρενή” από την ΕΣΑΝ Α.Ε. (Εταιρεία Συστήματος Αμοιβών Νοσοκομείων Α.Ε.) είναι για είκοσι μέρες 3.500 ευρώ. Την εικοστή πρώτη ημέρα πρέπει να φύγει. Βγάζω τη διάγνωση αυτή και θα είμαι συνεπής στο πόσο θα τον κρατήσω. Χωρίς να ξέρει κανείς πώς θα ζήσουν αυτοί οι άνθρωποι. Σου δίνουν το φάρμακο και μόλις φύγουν τα συμπτώματα, χωρίς καμιά άλλη φροντίδα, σε διώχνουν ακόμη κι αν δεν έχεις πού να πας, πού να μείνεις, πώς να ζήσεις. Ηδη πολλοί ψυχίατροι το εφαρμόζουν. Το Κλειστό Νοσήλιο (ΚΕΝ) θα ελέγχει και την ψυχική νόσο και αν κρατήσεις κάποιον για 30 μέρες τότε θα αξιολογηθείς αρνητικά. Μιλάμε για τραγωδίες που παίζονται γύρω μας. Το σύστημα τους βγάζει έξω στον δρόμο. Αν κάποιος κάνει φασαρία τον βάζουμε μέσα, τον ησυχάζουμε, και μετά πάλι στον δρόμο».

Θ.Μ.: «Το ψυχιατρείο είναι χειρότερο από τη φυλακή γιατί τουλάχιστον στη φυλακή υπάρχουν κάποιοι κανόνες και κάποια δικαιώματα. Στο ψυχιατρείο δεν υπάρχουν κανόνες γιατί είσαι τρελός, κρίνεσαι από άλλους που αποφασίζουν ότι τα λεγόμενά σου είναι αποτέλεσμα της αρρώστιας σου, άρα δεν έχεις κανένα δικαίωμα. Μετά τον αναγκαστικό εγκλεισμό είσαι στα χέρια και στην κρίση άλλων κι αν αντιδράσεις τότε αυτό είναι σύμπτωμα. Το δικό μας Τμήμα (το 9) μέσα στο Δαφνί λειτουργεί 10 χρόνια με ανοιχτές πόρτες και χωρίς μηχανικές καθηλώσεις. Παίρνουμε αυτούς που παίρνουν και όλοι οι άλλοι. Πώς γίνεται λοιπόν να είναι οι άλλοι δεμένοι και οι δικοί μας ελεύθεροι;»

Γ.Α.: «Καταφέραμε αν μη τι άλλο να αποδείξουμε ότι μια άλλη ψυχιατρική είναι εφικτή, ότι μπορεί να συμβεί. Αυτό κρατάμε κι εμείς φεύγοντας».

 
 
Λέρος: από την κόλαση στον τουρισμό

 

Η Λέρος -αφηγείται ο Θ. Μεγαλοοικονόμου- ξεκίνησε με ένα δισέλιδο πρόγραμμα που χαρακτηρίστηκε από αρμόδιο του υπουργείου σαν διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων: «Γράφαμε ότι έπρεπε να γίνουν μέσα στη Λέρο δύο διαμερίσματα κι ένας αγροτικός συνεταιρισμός. Την ίδια περίοδο άρχισε και η ιστορία με τις ΜΚΟ, δηλαδή πώς θα αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα χωρίς όμως να το λύσουμε. Με δυο λόγια, ήρθαν, επέλεξαν τους πλέον λειτουργικούς ασθενείς χωρίς να αλλάξουν οι συνθήκες λειτουργίας του ψυχιατρείου ώστε να μετασχηματιστεί. Τους πήραν και πήγαν στο λιμάνι του Πειραιά και είπαν στα κανάλια: να οι πρώτες επιστροφές από τη Λέρο χάρη στη ΜΚΟ. Η όλη χρηματοδότηση ήταν να πάνε στη Λέρο για δύο μήνες να επιλέξουν τους ασθενείς και να φύγουν.

Οταν λοιπόν έφυγαν το 1991 με τους 100 ασθενείς, το ψυχιατρείο έμεινε σε χειρότερη κατάσταση, γιατί είχαν μείνει εκεί οι πλέον ανήμποροι. Οπως βίαια τους είχαν πάει στη Λέρο, το ίδιο βίαια τους πήραν από κει. Η γραμμή από τότε ήταν βαθμιαία ιδιωτικοποίηση της Ψυχικής Υγείας. Μη κερδοσκοπικές εταιρείες, αλλά στην ουσία κερδοσκοπικές με σχέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου.

Εμείς αρχίσαμε να δουλεύουμε στη Λέρο φτιάχνοντας στην αρχή 4 διαμερίσματα και θυμάμαι ακόμα την κλειστή στα ΜΜΕ συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου όπου έλεγαν ότι πρέπει κάτι να κάνουμε, γιατί βομβαρδιζόμαστε και θα τους πάρουν όλους από εδώ. Η οικονομία του νησιού βασιζόταν στο ψυχιατρείο. Το 60% του ενεργού πληθυσμού ζούσε από το ψυχιατρείο. Εκεί λοιπόν όλοι συμφώνησαν σιωπηλά να γίνει το πρώτο διαμέρισμα, τον Δεκέμβρη του 1991. Ο πρώτος ασθενής ήταν από αυτούς που κυκλοφορούσαν στο ψυχιατρείο εντελώς γυμνοί.

Αυτοί ζούσαν στο Περίπτερο 16 που μετά έκλεισε. Εχουμε φωτογραφίες που στην πρώτοι φάση είναι γυμνοί και εξαθλιωμένοι και οι ίδιοι δύο χρόνια μετά είναι ντυμένοι κανονικά, ζούνε στα διαμερίσματα και κυκλοφορούν στην πόλη. Η Λέρος ήταν δημιούργημα του κράτους και της Ψυχιατρικής. Υπέγραφε ο ψυχίατρος, και οι άνθρωποι μεταφέρονταν με αρματαγωγό από τον Σκαραμαγκά τσουβαλιασμένοι ανά 700 στη Λέρο. Αν για δύο ή τρία χρόνια δεν είχες επισκεπτήριο, πήγαινες στη Λέρο. Τους έβαζαν στο πέτο ένα χαρτάκι με το όνομά τους και αν το έχαναν μέσα στο καράβι τότε αποκτούσαν για παράδειγμα το όνομα Παρασκευάς Αγνώστου, επειδή ήταν άγνωστο το επίθετο και έφτασε στη Λέρο μια Παρασκευή. Το άλλο χαρακτηριστικό της (μη) μεταρρύθμισης είναι ότι οι γυμνοί μετά τις καταγγελίες και πριν από τα προγράμματα μεταφέρθηκαν στο Περίπτερο 9 της Λέρου. Μετά όμως, όταν άρχισαν τα προγράμματα, κατάργησαν το 9 και τους μετέφεραν στην περιοχή του Αϊ-Γιώργη, που ήταν ένα χλμ. μακριά ώστε να μη φαίνονται. Εγινε η μετακόμιση εκεί και όσων θεωρούσαν δύσκολους και από 70, που είχαν μείνει στο Περίπτερο 9, τους έκαναν 140. Στο ψυχιατρείο, που ήταν παλιά στρατώνες των Ιταλών, τα σπιτάκια των αξιωματικών έγιναν γραφεία και πήγαν εκεί τους πιο λειτουργικούς ασθενείς ώστε να αλλάξει η εικόνα!

Οταν φτιάξαμε τα διαμερίσματα, σε πρώτη φάση αποδομήθηκε εντελώς στη Λέρο η έννοια του ανίατου. Αν απαντήσουμε στις ανάγκες των ασθενών, η έννοια αυτή δεν υπάρχει. Εγιναν μέσα σε ένα χρόνο 26 διαμερίσματα και αποτέλεσε το νησί το καλύτερο παράδειγμα ενσωμάτωσης στην κοινωνία των ψυχικά πασχόντων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ στο νησί λόγω του τρόμου για το ψυχιατρείο δεν υπήρχε τουρισμός, έπειτα από αυτές τις προσπάθειες η Λέρος απέκτησε σημαντικό τουρισμό. Το 1996 είχαν ήδη βγει έξω 130 ασθενείς και ζούσαν στην κοινότητα. Τότε ακριβώς αυξήθηκε ο τουρισμός που δεν εμπόδιζαν φυσικά οι ασθενείς.

Οταν σταμάτησαν τα προγράμματα ξαφνικά στις 30.6.1995, έμειναν στη Λέρο όλοι απλήρωτοι και μέχρι να αναλάβει το κράτος παρέμειναν εκεί ελάχιστοι εργαζόμενοι απλήρωτοι για τρία χρόνια. Τώρα στη Λέρο υπάρχει ένα εξοντωμένο προσωπικό και 200 ασθενείς σε δομές εντός ψυχιατρείου».


Διαβάστε
*Βαΐα Καλτσή «Ανθρωπολογικές Προσεγγίσεις της “Ψυχικής Ασθένειας”»: Λόγοι Ασθένειας, Αφηγήσεις Ζωής στα Ορια του Ασύλου»
(Διπλωματική Εργασία στο Πάντειο, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Κοινωνικής και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, 2008-2010, Αθήνα). Προσβάσιμη στο http://goo.gl/UZ8z7M
*Ιός «Φαντάσματα από το μέλλον»
(Το 18 ΑΝΩ, τα ψυχιατρεία, η τοξικομανία και η ιστορία) («Εφ.Συν.», 16.3.2014)
Μέσα στην οικονομική κρίση τα φαντάσματα του παρελθόντος απειλούν και πάλι τις προσπάθειες των φορέων ψυχικής φροντίδας και απεξάρτησης. http://www.efsyn.gr/?p=182246
*Υπουργείο Υγείας «Επιστολή της υφ. Υγείας Κ. Παπακώστα – Σιδηροπούλου προς τον επίτροπο Κοινωνικών Υποθέσεων της Ε.Ε. κ. Lazlo Andor» (4.9.2014, Υ5α,β/ΓΠ/28177) Η επιστολή-αναφορά της υφυπουργού Υγείας προς τον αρμόδιο επίτροπο, στην οποία υποστηρίζεται ότι έχει υλοποιηθεί το «σύμφωνο Andor-Λυκουρέντζου».

Eπισκεφτείτε
*«Καταφύγιο ευαίσθητων ψυχών»
(Περιοδικό «Γκρέκα», 23.8.2014)
Συνέντευξη της Τζούλης Αγοράκη με τον ψυχίατρο Γιώργο Αστρινάκη, ο οποίος διατέλεσε τριάντα χρόνια ψυχίατρος στο Δρομοκαΐτειο. Από το δημοσίευμα αυτό είναι οι φωτογραφίες του Βασίλη Μακρή που συνοδεύουν το κείμενο του «Ιού».
http://grekamag.gr/22973/

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς,  ios@efsyn.gr

Νεκρός νοσηλευτής στο Σισμανόγλειο – ευθύνες στη διοίκηση επιρρίπτει το Σωματείο

9.25.2014

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΩΝ (18 ΑΝΩ) -ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΟΥ ΚΕΘΕΑ


24. 09. 2014

Για άλλη μία φορά γινόμαστε μάρτυρες μιας απαράδεκτης απόφασης, που καταδικάζει σε 4ετή φυλάκιση έναν τέως εξαρτημένο, ο οποίος έχει ολοκληρώσει Πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ και βρίσκεται σε αποχή από ουσίες πλέον των τεσσάρων ετών.

Το αδίκημά του είναι ότι προ 8ετίας ως εξαρτημένος είχε συλληφθεί για κατοχή μικροποσότητας ουσιών.

Αποφάσεις τέτοιου είδους συνήθως εδράζονται σε νεοφιλελεύθερες απόψεις, που όλο και πιο συχνά διατυπώνονται τα τελευταία χρόνια, οι οποίες θεωρούν τον εξαρτημένο «χρόνιο ασθενή» ή προσωπικότητα με χαρακτηριστικά κοινού εγκληματία, που δεν μπορεί να γίνει «καλά».

Η εξάρτηση και ο εξαρτημένος δεν αφορούν μόνο την Δικαιοσύνη, αφορούν την κοινωνία ολόκληρη και η κοινωνία δεν μπορεί να «εκδικείται» ένα νέο άνθρωπο που επέλεξε τον επίπονο και επώδυνο δρόμο της θεραπείας απεξάρτησης διεκδικώντας την θέση του στην κοινωνία.

Ο Φώτης είναι συμπολίτης μας και στο πρόσωπό του αμφισβητούνται όλοι και όλες που απεξαρτήθηκαν, όλοι και όλες που κάνουν προσπάθεια απεξάρτησης.

Εν τέλει τα ίδια τα Θεραπευτικά Προγράμματα που για τρεις δεκαετίες δίνουν με συνέπεια καθημερινό αγώνα για μια κοινωνία που δεν θα «χρειάζεται ναρκωμένους» πολίτες.

Στην εποχή της κρίσης, αποφάσεις σαν αυτή αποτελούν ένα επί πλέον πλήγμα στα Θεραπευτικά Προγράμματα, των οποίων η λειτουργία βρίσκεται σε οριακό σημείο λόγω της υποχρηματοδότησης και της υποστελέχωσής τους, ενώ οι ανάγκες του εξυπηρετούμενου πληθυσμού συνεχώς αυξάνονται.
Ζητούμε την άμεση ανάκληση της καταδικαστικής απόφασης..

Στις μέρες μας ο θυμός και η βία σε όλες τους τις εκφάνσεις περισσεύουν, για τα δεινά της κοινωνίας μας δεν είναι δυνατό να ευθύνονται μόνο οι πιο ευάλωτοι κοινωνικά συμπολίτες μας.

Η Ομάδα Θεραπευτών
Μονάδας Απεξάρτησης 18 Άνω

9.22.2014

Έδωσαν εξιτήριο… θανάτου σε ψυχικά ασθενή

 
 Ο 44χρονος πήδηξε στο κενό από παράθυρο του Ξενώνα Αστέγων του Δήμου Αθηναίων την Παρασκευή. Είχε καταφύγει εκεί διωγμένος από το «Δρομοκαΐτειο» με απόφαση δύο ψυχιάτρων.
    
Ο 44χρονος άστεγος και ψυχικά ασθενής χρησιμοποιούσε τον ξενώνα του Δήμου Αθηναίων τακτικά από το 2008. Είχε σχέσεις με την οικογένειά του, αλλά διέμενε στον ξενώνα, ίσως γιατί δεν ήθελε να τους δημιουργεί επιπλέον βάρος.

Την 1η Σεπτεμβρίου 2014, ο άνθρωπος αυτός άρχισε να δουλεύει σε βοηθητικές εργασίες των κοινωνικών δομών του Δήμου Αθηναίων. Τον παρακολουθούσε ψυχολόγος και ψυχίατρος, μια και τα προβλήματα της κατάθλιψης (και όχι μόνο) που αντιμετώπιζε είχαν ανάγκη θεραπευτικής συνδρομής. Δεκαπέντε ημέρες περίπου μετά την έναρξη αυτής της βοηθητικής απασχόλησης, δήλωσε στην ψυχολόγο ότι θα σταματούσε, γιατί δεν μπορούσε να διαχειριστεί αυτή την ευθύνη, του φαινόταν βουνό.

anergos-autoktonia-kagela 

Ανήσυχοι οι υπεύθυνοι του ξενώνα είδαν τον άνθρωπο να βυθίζεται, σχεδόν να καταρρέει την περασμένη Πέμπτη και με αυτοκίνητο του ΚΥΑΔΑ (Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων) τον οδήγησαν στο «Αιγινήτειο».

Οι γιατροί που τον εξέτασαν διαπίστωσαν άμεση ανάγκη νοσηλείας εξαιτίας «κατάθλιψης, ψυχωσικής συνδρομής και νοητικών διαταραχών». Ολα ήταν γραμμένα στο παραπεμπτικό των γιατρών ώστε να εισαχθεί άμεσα στο εφημερεύον «Δρομοκαΐτειο», όπου και οδηγήθηκε αμέσως, μαζί με τον συνοδό υπάλληλο του Δήμου Αθηναίων.

Οι εφημερεύοντες ψυχίατροι του ΨΝΑ όμως είχαν άλλη γνώμη. Ειδικά η ψυχίατρος-στέλεχος του ιδρύματος, που τον είδε, φέρθηκε σκαιότατα και προσβλητικά φτάνοντας στο σημείο να πει στον ασθενή «να φύγει να πάει να δουλέψει και να τα αφήσει αυτά!».

Οι μαρτυρίες εργαζομένων στο ΨΝΑ, με τους οποίους συνομιλήσαμε, είναι ανατριχιαστικές. Ο άνθρωπος αυτός την ώρα που χρειαζόταν φροντίδα και νοσηλεία πετάχτηκε κυριολεκτικά έξω από το νοσοκομείο. Η συνέχεια ήταν δυστυχώς παραπάνω από αναμενόμενη.

Η αυτοκτονία του αλλά και οι καταγγελίες ανθρώπων που βρέθηκαν αυτόπτες μάρτυρες στο προδιαγεγραμμένο τραγικό διάβημα προκάλεσαν την παρέμβαση του εισαγγελέα Χαράλαμπου Λακαφώση, ο οποίος διέταξε τη σύλληψη των δύο ψυχιάτρων όχι για αμέλεια αλλά για το κακούργημα της θανατηφόρου σωματικής βλάβης.

αναδημοσίευση από http://www.efsyn.gr 

 

9.19.2014

Διήμερο κινητοποιήσεων στη δημόσια υγεία 1-2 Οκτωβρίου



Η ΟΕΝΓΕ από κοινού με την ΠΟΕΔΗΝ συμφώνησαν να πραγματοποιηθεί διήμερο κινητοποιήσεων στις 1 και 2 Οκτωβρίου:

- Το απόγευμα της 1ης Οκτωβρίου προτείνεται να διοργανωθούν από τις Ενώσεις Γιατρών και τα Σωματεία Εργαζομένων που ανήκουν στη δύναμη της ΠΟΕΔΗΝ  συλλαλητήρια σε όλους τους νομούς που βρίσκονται στην περιφέρεια της χώρας (πλην Αθήνας),  στις οποίες θα κληθούν να συμμετάσχουν κοινωνικοί φορείς (Αυτοδιοίκηση, Εργατικά Κέντρα, Επιστημονικοί Σύλλογοι, συλλογικότητες ασθενών). Το μεσημέρι της ίδιας μέρας οι Ενώσεις Γιατρών προτείνεται να παραχωρήσουν συνεντεύξεις στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.

- Στις 2 Οκτωβρίου θα προκηρυχτεί απεργία σε όλο το χώρο της δημόσιας υγείας,  θα διοργανωθεί συλλαλητήριο στο υπουργείο Υγείας στις 12 το μεσημέρι και θ΄ ακολουθήσει πορεία στη Βουλή.

Ζητήματα αιχμής στην κινητοποίηση:

- Να καταργηθεί η ΕΣΑΝ ΑΕ που ξεθεμελιώνει εκ βάθρων τη δημόσια υγεία
- Διεκδικούμε ολοκληρωμένο, ποιοτικό, δωρεάν Δημόσιο Σύστημα ΠΦΥ, περίθαλψης, αποκατάστασης

- Απαιτούμε αποκατάσταση του Ειδικού Ιατρικού Μισθολογίου και του Ενιαίου Μισθολογίου

- Να γίνουν ΤΩΡΑ προσλήψεις στα δημόσια Νοσοκομεία και ΚΥ

Οι Ενώσεις Γιατρών θα ξεκινήσουν άμεσα την προεργασία, συγκαλώντας Γενικές Συνελεύσεις και ενημερώνοντας τους κοινωνικούς φορείς σχετικά με την κινητοποίηση.




Παραδίδουν όλο το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) σε μια ιδιωτική εταιρεία


αναδημοσίευση από http://www.xekinima.org/ 


Ο Υπουργός Υγειας Μ. Βορίδης με νομοσχέδιο που έχει καταθέσει στη Βουλή (για ψήφιση στις 10/9) παραδίδει σε μια ιδιωτική εταιρία, την ΕΣΑΝ ΑΕ. (Εταιρία Συστήματος Αμοιβών Νοσοκομείων Α.Ε.). τη διαχείριση των χρημάτων του ΕΣΥ καθώς και την κοστολόγηση και την αξιολόγηση όλων των δομών Υγείας.

Ένας από τους βασικούς στόχους του νέου νόμου αποκαλύπτεται στη 2η σελίδα της «αιτιολογικής έκθεσης» που τον συνοδεύει:

«Με τον τρόπο αυτό …αποφεύγεται και η μελλοντική επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, καθώς η ΕΣΑΝ Α.Ε. δύναται να μετεξελιχθεί με γοργούς ρυθμούς σε μια απολύτως βιώσιμη και οικονομικώς αυτάρκη ανώνυμη εταιρία»

Έτσι ωμά και κυνικά η κυβέρνηση δηλώνει πως στόχος του νομοσχεδίου είναι να σταματήσουν οι νοσοκομειακές δομές να χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό και να λειτουργούν σαν μια εταιρία που συντηρείται και βγάζει κέρδη με βάση την «παραγωγή» της.

Σύμφωνα και με ανακοίνωση της ΕΙΝΑΠ [1] για την ΕΣΑΝ ΑΕ. (2/9/2014):

«Συνολικά ως το 2020 σχεδιάζουν ώστε τα νοσοκομεία να είναι πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενα με μηδενική κρατική χρηματοδότηση

Παράλληλα, για όσο καιρό το Δημόσιο συνεχίσει να χρηματοδοτεί το ΕΣΥ, η ΕΣΑΝ Α.Ε. στοχεύει να κατευθύνει ένα όλο και μεγαλύτερο μερίδιο αυτών των χρημάτων, όπως και των χρημάτων του ΕΟΠΥΥ και των υπόλοιπων ασφαλιστικών ταμείων προς τις ιδιωτικές κλινικές – και σε βάρος των δημόσιων νοσοκομείων.

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά το νομοσχέδιο και τις συνέπειες του για τους εργαζόμενους και τους ασθενείς:

1. η προίκα της ΕΣΑΝ 

 

Η ΕΣΑΝ Α.Ε. θα προικοδοτηθεί από το Δημόσιο με 1 εκ. ευρώ και θα είναι μετοχική εταιρία: θα εκδοθούν 20.000 μετοχές στην τιμή των 50 € η κάθε μια. Οι μετοχές της θα είναι ονομαστικές και μεταβιβαστές (Μέρος Α – άρθρο 7ο του νομοσχεδίου) δηλαδή θα πωλούνται «στην αγορά», ενώ στο ΔΣ της θα συμμετέχουν και εκπρόσωποι των ιδιωτικών κλινικών.
(Μέρος Α, άρθρο 1ο)

Η κυβέρνηση, έτσι, βάζει το λύκο να φυλάει τα πρόβατα, δίνοντας τη διαχείριση δημοσίου χρήματος για την Υγεία σε μια ιδιωτική εταιρία στην οποία οι εκπρόσωποι των ιδιωτικών κλινικών θα έχουν αποφασιστικό λόγο. Από το ΔΣ της ΕΣΑΝ οι ιδιώτες πάροχοι Υγείας θα έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στους δημόσιους πόρους για την Υγεία και θα τους κατευθύνουν με βάση τα δικά τους συμφέροντα.

Πιο σημαντικό είναι ωστόσο ότι μέσω της ΕΣΑΝ δίνεται η δυνατότητα να περάσει ο έλεγχος ολόκληρου του συστήματος Υγείας της χώρας μας στα χέρια μεγαλοεπιχειρηματιών που θα αγοράσουν ένα σεβαστό ποσοστό των μετοχών της εταιρίας. Όπως στα ΜΜΕ, όπου 3 – 4 οικογένειες «κυβερνούν» ανεξέλεγκτα, όπως στα πετρέλαια, στις τράπεζες, στο εφοπλιστικό κεφάλαιο, κλπ, μια χούφτα μεγαλοκαρχαριών ελέγχουν τα πάντα, έτσι θα γίνει και στην Υγεία. Και μπορούμε εύκολα να φανταστούμε ποιοι θα είναι αυτοί: οι ιδιοκτήτες των μεγάλων ιδιωτικών νοσοκομείων και κλινικών, των φαρμακευτικών βιομηχανιών, των ασφαλιστικών εταιριών – αυτοί θα περάσουν τον έλεγχο του συνόλου της δημόσιας Υγείας στα δικά τους χέρια. Η Υγεία του 99% των Ελλήνων εργαζομένων και λαϊκών στρωμάτων θα αποτελεί αντικείμενο κέρδους για το ιδιωτικό κεφάλαιο!

2. Τα έσοδα της ΕΣΑΝ

 

Η ΕΣΑΝ. Α.Ε. θα έχει έσοδα:
  • από τον ΕΟΠΥΥ και τα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία για τις «…νοσοκομειακές υπηρεσίες που παρασχέθηκαν προς τους ασφαλισμένους τους…»
  • από κονδύλια της Ε.Ε. που προορίζονται για την Υγεία
  • από την διαχείριση των αποθεματικών και των περιουσιακών στοιχείων των νοσοκομείων
  • από «αμοιβές των υπηρεσιών που η Εταιρία παρέχει, στα δημόσια νοσοκομεία, στις ιδιωτικές κλινικές, στον ΕΟΠΥΥ και στους άλλους ασφαλιστικούς οργανισμούς, για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων που αποστέλλονται από τους φορείς αυτούς» (δείτε στη συνέχεια ποια στοιχεία είναι αυτά) (Μέρος Α - άρθρο 8ο)

Δηλαδή, οι ιδιώτες μέτοχοι (ιδιοκτήτες) της ΕΣΑΝ θα καθορίσουν τις τιμές των νοσοκομειακών υπηρεσιών έτσι ώστε να απομυζούν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα από τα ταμεία, θα τσεπώνουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια και θα ροκανίσουν τα αποθεματικά και την περιουσία των νοσοκομείων. Και όλα αυτά στο όνομα του δημοσίου συμφέροντος και της αναβάθμισης του συστήματος δημόσιας υγείας.

3. Το σύστημα των «Διαγνωστικών Ομοιογενών Ομάδων» - DRG

 

Η ΕΣΑΝ Α.Ε. θα αναπτύξει ένα σύστημα «Διαγνωστικών Ομοιογενών Ομάδων» (DRG). Όλες οι ασθένειες και οι θεραπευτικές μέθοδοι θα ομαδοποιηθούν και θα τιμολογηθούν και θα αποτελούν τα «στάνταρντ» που πρέπει να ακολουθούν όλα τα νοσοκομεία της ΕΣΑΝ.

«Κάθε ομάδα που καθορίζεται ως ομοιογενής προσδιορίζεται κατά κύριο λόγο με αναφορά το κόστος της ιατρικής θεραπείας»
(αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου – 1η σελίδα)

Το σύστημα των DRGs υπολογίζει το κόστος ανά διαγνωστική κατηγορία (μέσω στατιστικών δεδομένων που έχουν συλλεχθεί και επεξεργαστεί) και όχι το κόστος με βάση συγκεκριμένες θεραπευτικές πράξεις ή ημέρες νοσηλείας ανά ασθενή.

«Για παράδειγμα, μια χολοκυστεκτομή , αφού ενσωματωθεί το κόστος των εξετάσεων, των ημερών νοσηλείας, της υλικοτεχνικής υποδομής  και των φαρμάκων που απαιτήθηκαν και πιθανά (αυτό δεν έχει διευκρινιστεί σαφώς) της αμοιβής του προσωπικού, κοστολογείται Χ ευρώ. Η ΕΣΑΝ θα πληρώσει το νοσοκομείο Χ ευρώ για κάθε περιστατικό χολοκυστεκτομής, άσχετα αν κάποια περιστατικά θα κοστίσουν στην πραγματικότητα κάτι περισσότερο. »
Γ. Γιαννόπουλος, πρόεδρος της ΕΙΝΑ [2], 7/9/2014

Με την εφαρμογή των DRG αλλάζει όλη η φιλοσοφία του συστήματος Υγείας. Ο ασθενής αντιμετωπίζεται με λογιστική λογική και το νοσοκομείο με λογικές οικονομικού κόστους – οφέλους και όχι με επιστημονικά και κοινωνικά κριτήρια.

Η εφαρμογή συστήματος DRG στη Γερμανία (και όχι μόνο) έχει ως συνέπεια τα λεγόμενα «ματωμένα εξιτήρια», όπου οι γιατροί είναι πολλές φορές αναγκασμένοι να δίνουν εξιτήριο νωρίτερα από ότι είναι πραγματικά ασφαλές για τους ασθενείς, αφού είναι υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν πιστά τις DRG.[3]

Πράγματι, με την εφαρμογή των DRG αν κάποιος ασθενής χρειάζεται διαφορετική θεραπευτική μέθοδο από αυτήν που προβλέπει το σύστημα ή περισσότερο χρόνο, το κόστος θα επιβαρύνει τον ίδιο, αφού το «σύστημα» αναγνωρίζει ομάδες με βάση το κόστος και όχι ασθενείς με διαφορετικές ανάγκες.

Στη δε Αγγλία μια από τις συνέπειες της εφαρμογής συστήματος DRG ήταν η απροθυμία νοσοκομείων να προμηθευτούν νέες τεχνολογίες γιατί αυτές θα αύξαναν το κόστος θεραπείας, νοσηλείας κλπ των ασθενών! Το όφελος των ασθενών και η επιστημονική άποψη απουσιάζει από τα κριτήρια για την αγορά ή όχι νέων τεχνολογιών. [4]

4. Επιχειρησιακό Σχέδιο 

 

Η ΕΣΑΝ Α.Ε. καταρτίζει ένα επιχειρησιακό σχέδιο. Αυτό περιλαμβάνει «στόχους εκφρασμένους σε ποσά και ποσοστά», «τους ετήσιους χρηματοοικονομικούς, ποιοτικούς και επιχειρησιακούς δείκτες», «δείκτες αποδοτικότητας» κ.α.
(Μέρος Β – άρθρο 27)

Επίσης, σύμφωνα με την «έκθεση αξιολόγησης συνεπειών του νομοσχεδίου» (έκθεση του Υπουργείου Υγείας)

«Οι διαθέσιμοι πόροι θα κατανέμονται πιο δίκαια στους παρόχους υπηρεσιών από τη στιγμή που ένα αφομοιωμένο και ώριμο σύστημα ομοιογενών ομάδων δημιουργεί ροή χρημάτων στα νοσοκομεία αναλογικά προς τις υπηρεσίες και τα χαρακτηριστικά τους (εγχειρίσεις, σοβαρότητα της ασθένειας κλπ)»

Τα νοσοκομεία θα λειτουργούν λοιπόν με βάση «δείκτες αποδοτικότητας» και άλλα παρόμοια κριτήρια, τα οποία δεν θα έχουν σχέση με το πόσους ασθενείς θεράπευσαν, ανακούφισαν ή κάτι αντίστοιχο, αλλά με βάση πόσα χρήματα έβγαλαν από τα χειρουργεία, τις εξετάσεις κοκ και πόσο μείωσαν τις δαπάνες τους.

Για να χρηματοδοτηθούν τα νοσοκομεία οι γιατροί θα πρέπει να κυνηγάνε χειρουργεία και εξετάσεις, όπως γίνεται στον ιδιωτικό τομέα, για να πιάσουν τους «στόχους» και να αξιολογηθούν θετικά.

Μέσα από τέτοιες φόρμουλες θα προχωρήσουν παραπέρα και οι συγχωνεύσεις και τα κλεισίματα νοσοκομείων που έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση με την Τρόϊκα (στο Μνημόνιο και στο Μεσοπρόθεσμο του 2011 και 2012). Αν ένα νοσοκομείο δεν είναι «αποδοτικό» (π.χ. νοσοκομεία στην επαρχία σε περιοχές με λίγους κατοίκους) οι μάνατζερ της ΕΣΑΝ θα το κλείνουν. Αν προγράμματα προληπτικής ιατρικής θεωρηθούν «μη αποδοτικά» θα μειωθούν και θα εξαλειφθούν. Αν υπηρεσίες νοσοκομείων χαρακτηριστούν «κοστοβόρες» θα ιδιωτικοποιηθούν (για να μειωθεί υποτίθεται το κόστος).

Την ίδια στιγμή, η ΕΣΑΝ σαν ιδιωτική εταιρία θα μπορεί σταδιακά να επιβάλλει στα δημόσια νοσοκομεία εργασιακές σχέσεις ιδιωτικού τομέα. Να αυξήσει τις προσλήψεις με μπλοκάκια, να επιβάλλει ατομικές συμβάσεις κοκ.

Άλλωστε σύμφωνα (και πάλι) «έκθεση αξιολόγησης συνεπειών του νομοσχεδίου»:

«Η σύσταση μια ανώνυμης εταιρίας … δίνει στο ελληνικό δημόσιο τη δυνατότητα άσκησης, άμεσα ή έμμεσα, αποφασιστικής επιρροής σ’ ένα τόσο σημαντικό τομέα όπως ο έλεγχος και η ρύθμιση των δαπανών της παροχής νοσοκομειακών υπηρεσιών υγείας»

5. Όλοι οι φάκελοι των ασθενών στα χέρια των ιδιωτών 

 

Όλα τα νοσοκομεία θα πρέπει να αποστέλλουν στην ΕΣΑΝ Α.Ε. τους φακέλους των ασθενών τους μαζί με στοιχεία ταυτοποίησης (ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, κ.α.). Επίσης η ΕΣΑΝ Α.Ε. θα έχει πρόσβαση στα δεδομένα του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, στο ΕSΥΝΕΤ, στο πρόγραμμα «Χάρτης Υγείας», ενώ όλα τα ασφαλιστικά ταμεία θα πρέπει να αποστέλλουν στην Εταιρία όλα τα αρχεία νοσηλείας και κόστους θεραπείας των ασφαλισμένων τους.
(Μέρος Α - άρθρα 2-5)

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία θα καθοριστούν και θα τιμολογηθούν τα συστήματα DRG, με κριτήρια βέβαια που δεν θα έχουν γνώμονα το όφελος των ασθενών αλλά τη μείωση των εξόδων των νοσοκομείων και την αύξηση των κερδών των ιδιωτικών κλινικών, των φαρμακευτικών εταιριών κοκ.

Την ίδια στιγμή η διαχείριση των παραπάνω στοιχείων από την ΕΣΑΝ σημαίνει ότι όλοι οι έμποροι της υγείας (ασφαλιστικές εταιρίες, κ.α.) θα έχουν πρόσβαση στους ιατρικούς φακέλους κάθε πολίτη και σε μια σειρά ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

6. Τι πρέπει να γίνει

 

Πρέπει άμεσα οι γιατροί, οι νοσηλευτές και όλοι οι εργαζόμενοι στη δημόσια υγεία να κινητοποιηθούν με στόχο την κατάργηση του νέου νόμου.Να συγκληθούν τα συμβούλια των γιατρών και τα σωματεία όλων των εργαζομένων στα νοσοκομεία, να οργανώσουν κατ' αρχήν εκστρατείες ενημέρωσης όλων των εργαζομένων, των ασθενών, των συνοδών τους και των τοπικών κοινωνιών γύρω από τα νοσοκομεία και στη συνέχεια ΠΟΕΔΗΝ [5], ΟΕΝΓΕ [6], να σχεδιάσουν σοβαρά και αποφασιστικά τον αγώνα ενάντια σ' αυτό το νομοσχέδιο. Στον αγώνα πρέπει να καλεστούν οι γιατροί και οι εργαζόμενοι του ΕΟΠΥΥ και όλων των ασφαλιστικών ταμείων. Τα μαχητικά σωματεία βάσης στα νοσοκομεία πρέπει να μπουν μπροστά, ξεκινώντας ενημερωτικές εκστρατείες και πιέζοντας τις ηγεσίες της ΠΟΕΔΗΝ και της ΟΕΝΓΕ να προχωρήσουν σε σχεδιασμό αγώνα. Στο βαθμό που αρνηθούν, η μάχη πρέπει να δωθεί με οριζόντια διασύνδεση των μαχητικών σωματείων και τη δημιουργία ενός συντονιστικού αγώνα ενάντια στο νόμο της ΕΣΑΝ.

____________________________________
1. Ένωση Ιατρών Νοσοκομείου Αθήνας Πειραιά
2. Ένωση Ιατρών Νοσοκομείου Αθήνας
3,4. Τα παραδείγματα αυτά βρίσκονται στην Έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Συστήματα και τις Πολιτικές στην Υγεία στην ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0004/162265/e96538.pdf
5. Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων
6. Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας

Κυνική ομολογία της Κομισιόν: Δεν ισχύει στις χώρες του μνημονίου ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ


Απίστευτη ήταν η ομολογία της Κομισιόν ότι στην Ελλάδα και στις χώρες του Μνημονίου δεν ισχύει ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και το Δίκαιο της ΕΕ, σύμφωνα με απάντηση που έδωσε ο Επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων της ΕΕ, Γ. Κατάϊνεν, σε σχετική ερώτηση των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στην ερώτησή τους, αφού μνημόνευαν έκθεση του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ, Cephas Lumina, αναφορικά με τα “μέτρα λιτότητας που λαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, που υποβαθμίζουν την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων που προστατεύονται από Διεθνείς Συμβάσεις των ΗΕ, αλλά και από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ”, ζητούσαν από την Κομισιόν τη θέση της, καθώς επίσης, συγκεκριμένα μέτρα για την παύση της “παραβίασης των δικαιωμάτων στην Ελλάδα, στο πλαίσιο των υποχρεώσεών της από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων”.

Στην απάντησή του ο αρμόδιος Επίτροπος, Γ. Κατάϊνεν, κάνει απόλυτα σαφές ότι στην Ελλάδα και στις χώρες του Μνημονίου, δεν χωρούν κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα, τονίζοντας ότι “Όσον αφορά...τα προγραμματικά έγγραφα (σ.σ. τα Μνημόνια), δεν πρόκειται για ενωσιακό δίκαιο, αλλά για μέσα που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών της”, για να ρίξει στη συνέχεια το “μπαλάκι των ευθυνών” στην ελληνική κυβέρνηση, σημειώνοντας ότι “στην Ελλάδα εναπόκειται να εξασφαλίσει την τήρηση των υποχρεώσεών της όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα”.

Καταλήγοντας στην απάντησή του ο Ευρωπαίος Επίτροπος, αντί να κάνει αυτοκριτική για τα αποτελέσματα που έχουν οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται στην Ελλάδα στους εργαζόμενους και την κοινωνία, δικαιολογεί τα μέτρα των Μνημονίων, λέγοντας ότι “κατά τον σχεδιασμό του προγράμματος λήφθηκε εναργώς υπόψη η ανάγκη να διασφαλιστεί ο δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας προσαρμογής, μέσω της προστασίας των ομάδων χαμηλών εισοδημάτων”.

Ακολουθούν η πλήρης ερώτηση και απάντηση:

«Ερώτηση προς την Επιτροπή

Georgios Katrougalos (GUE/NGL), Dimitrios Papadimoulis (GUE/NGL), Kostadinka Kuneva (GUE/NGL), Emmanouil Glezos (GUE/NGL), Kostas Chrysogonos (GUE/NGL) και Sofia Sakorafa (GUE/NGL).

Θέμα:Έκθεση εμπειρογνώμονα των ΗΕ για την προσβολή ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Πρόσφατη έκθεση του ειδικού εισηγητή των ΗΕ Cephas Lumina (Report on the effects of foreign debt and other related international financial obligations of States on the full enjoyment of all human rights, particularly economic, social and cultural rights, Addendum, Mission to Greece, UN A/HRC/25/50/Add.1) διαπιστώνει ότι τα μέτρα λιτότητας που λαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής υποβαθμίζουν την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων που προστατεύονται από Διεθνείς Συμβάσεις των ΗΕ, αλλά και από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

Η Έκθεση συστήνει στους δανειστές (άρα και την ΕΕ), μεταξύ άλλων: α) να μην παρέχουν βοήθεια υπό όρους άσκησης παρεμβατικών και ταπεινωτικών πολιτικών που υπονομεύουν την ανάπτυξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα· β) να συμπεριλάβουν τη μείωση της ανεργίας και της φτώχειας ως μετρήσιμους στόχους στο πρόγραμμα προσαρμογής· γ) να διασφαλίσουν τη διαφάνεια στις διαπραγματεύσεις.

Με αυτά τα δεδομένα, ερωτάται η Επιτροπή:

1. Πώς σχολιάζει τις θέσεις της Έκθεσης ως προς την παραβίαση δικαιωμάτων και από όργανα της ΕΕ και τις ανωτέρω συστάσεις που απευθύνονται και σε αυτήν;

2. Τι προτίθεται να πράξει για να παύσει η παραβίαση των δικαιωμάτων στην Ελλάδα, στο πλαίσιο των υποχρεώσεών της από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων;

Απάντηση του κ. Katainen εξ ονόματος της Επιτροπής  (17.9.2014) 

Η Επιτροπή έχει δεσμευθεί να εξασφαλίσει ότι, κατά την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ, θα γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα που κατοχυρώνει ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Όσον αφορά, ωστόσο, τα προγραμματικά έγγραφα, δεν πρόκειται για ενωσιακό δίκαιο, αλλά για μέσα που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών της: υπό την έννοια αυτή δεν μπορεί να γίνει επίκληση του Χάρτη, ενώ στην Ελλάδα εναπόκειται να εξασφαλίσει την τήρηση των υποχρεώσεών της όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει αποφανθεί ότι τα μέτρα που ελήφθησαν από τις ελληνικές αρχές, δεν παραβιάζουν τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η Επιτροπή έχει πλήρη επίγνωση της δύσκολης κοινωνικής κατάστασης στην Ελλάδα και το πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην απασχόληση και τις κοινωνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Κατά τον σχεδιασμό του προγράμματος λήφθηκε εναργώς υπόψη η ανάγκη να διασφαλιστεί ο δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας προσαρμογής, μέσω της προστασίας των ομάδων χαμηλών εισοδημάτων. Το πρόγραμμα αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στις μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία βιώσιμης ανάπτυξης και απασχόλησης, ενώ περιλαμβάνει πολιτικές που αποσκοπούν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας, τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των παροχών ανεργίας για τους μακροχρόνια άνεργους, καθώς και την πρόσβαση των ανασφάλιστων στις υπηρεσίες υγείας. Επιπλέον, δρομολογείται πρόγραμμα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, σε πιλοτική βάση. Το εν λόγω πρόγραμμα θα αρχίσει το 2015 και θα επεκταθεί σταδιακά σε ολόκληρη τη χώρα. Όσον αφορά την ανεργία, έχουν ήδη θεσπιστεί προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ για την πρόσληψη νέων και μακροχρόνια άνεργων». 

 αναδημοσίευση από http://www.koutipandoras.gr