10 Οκτώβρη: Παγκόσμια Μέρα για την Ψυχική Υγεία, Μέρος 5ο

Με αφορμή -και μόνο- τη Παγκόσμια Ημέρα για την Ψυχική Υγεία σε αυτό το 5ο μέρος του αφιερώματος αναδημοσιέυουμε ορισμένα παλαιότερα άρθρα.
 

1.Παγκόσμια (εκτός Ελλάδας) Ημέρα Ψυχικής Υγείας 

  Φωτογραφία του Alex Majoli, από το κλείσιμο της πτέρυγας 16 του Ψ.Ν. Λέρου (1994)

 

Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας για τη Ψυχική Υγεία, ο απολογισμός της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα παραμένει θλιβερός.

 

Το 1994 η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεσμοθέτησαν την 10η Οκτωβρίου ως ημέρα της Ψυχικής Υγείας, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα ψυχικά νοσήματα.

 

20 περίπου χρόνια μετά, η ψυχική ασθένεια παραμένει ταμπού. Ο φόβος του στιγματισμού εξακολουθεί να αποτρέπει πολλούς ασθενείς από την προσφυγή σε ειδικευμένα κέντρα και θεραπευτές, ενώ παρά τις εντεινόμενες προσπάθειες πληροφόρησης για ζητήματα ψυχικής υγείας, παρατηρείται ακόμη έλλειμμα στην αποδοχή της ψυχικής ασθένειας, τόσο για τον ίδιο μας τον εαυτό, όσο και για άτομα του φιλικού και συγγενικού μας περιβάλλοντος.

 

Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, οι πάσχοντες από κατάθλιψη, και συγκεκριμένα εκείνοι που παρουσιάζουν κλινικά διαπιστωμένη κατάθλιψη, ξεπερνούν παγκοσμίως τα 400 εκατ. άτομα. Οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια ανέρχονται σε 25 εκατομμύρια, ενώ 95 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από διαταραχές που σχετίζονται με την κατάχρηση του αλκοόλ. (Περισσότερα στοιχεία του ΠΟΥ για το 2011 εδώ).

Αν και το 27% των ενήλικων ευρωπαίων πολιτών υποφέρουν μία τουλάχιστον φορά στη ζωή τους από κακή ψυχική υγεία, 60 με 65% αυτών δεν λαμβάνουν ακριβή διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία. Τουλάχιστον στο 60% των περιπτώσεων, οι πρώτες ενδείξεις εμφανίζονται στην εφηβική ηλικία, εξαιτίας όμως της άγνοιας ή της άρνησης, τα προβλήματα γίνονται χρόνια, πριν επιληφθεί κάποιος θεραπευτής. (Περισσότερα στοιχεία για την Ευρώπη εδώ).

Αύξηση κατά 50% της μείζονος κατάθλιψης στον ελληνικό πληθυσμό

Σύμφωνα με έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), η προοδευτική αύξηση της κατάθλιψης από την έναρξη της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα (2008-2013) παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις στην ελληνική κοινωνία: To 2013 η μηνιαία επικράτηση της μείζονος κατάθλιψης, εκείνης δηλαδή της κλινικής οντότητας που χρήζει άμεσα θεραπείας, ανέρχεται σε ποσοστό 12,3% του ελληνικού πληθυσμού, με το αντίστοιχο ποσοστό το 2011 να ανέρχεται στο 8,2%.

 

Κάτι που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι το γεγονός πως από τα συγκριτικά στοιχεία της έρευνας του 2011 και του 2013 αναφορικά με τη συσχέτιση της επικράτησης της κατάθλιψης και της οικονομικής δυσχέρειας, προκύπτει παρόμοια αύξηση της επικράτησης της κατάθλιψης, τόσο για αυτούς που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα (από 20,9% το 2011 σε 33,8%), όσο και για αυτούς με λιγότερα (από 6,2% σε 10,7%).

 

Για περισσότερα στοιχεία του 2011 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για το χώρο της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, εδώ.

Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση, που δεν έγινε ποτέ

 

Σε ενημερωτικό έντυπο του Προγράμματος Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, ΨΥΧΑΡΓΩΣ, αναφορικά με το σχέδιο δράσης, διαβάζουμε:

 

Με τον όρο «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» εννοούμε το σύνολο των παρεμβάσεων που επιτρέπουν στον ψυχικά ασθενή να παραμείνει ενεργός πολίτης μέσα στην κοινότητα, μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον, με αυτονομία, οικονομική δράση και κοινωνική ένταξη. Να έχει δηλαδή μια ζωή εντελώς διάφορη από εκείνη που θα είχε ένας μακροχρόνια έγκλειστος στο Ψυχιατρείο.

 

Η εφαρμογή της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, ξεκίνησε στην Ελλάδα βασισμένο στο νόμο για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ν.1397/83), στα πλαίσια του Κανονισμού 815/84 (Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ο οποίος έθεσε και τα θεμέλια της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης). 

 

Στρατηγικός στόχος των Δράσεων της Ψυχικής Υγείας μέχρι το 2010, είναι η αποασυλοποίηση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού χρόνιων ψυχικά ασθενών που σήμερα διαβιούν σε κλειστές δομές, η ανάπτυξη ανοιχτών κοινοτικών δομών πρόληψης και θεραπείας και η υλοποίηση ενεργειών κοινωνικής και οικονομικής επανένταξης των ψυχικά ασθενών. 

 

Στο επίπεδο των δομών και των υπηρεσιών, στόχος είναι η ανάπτυξη ενός πλήρους δικτύου υπηρεσιών στην κοινότητα που να διασφαλίζει σε επίπεδο υγειονομικής περιφέρειας λειτουργική επάρκεια ως προς τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, στόχος πολύ ευρύτερος από την απλή αντιμετώπιση της ασθένειας.

Μεταρρύθμιση ή Απορρύθμιση;

 

Σύμφωνα με δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαδοχικές ηγεσίες του υπουργείου Υγείας από το 2009, τα τρία κύρια δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας (Αττικής, Θεσσαλονίκης και Δρομοκαΐτειο) θα πρέπει να έχουν καταργηθεί έως το Δεκέμβριο του 2015, ώστε να συνεχιστεί η εκταμίευση κονδυλίων του ΕΣΠΑ για την ψυχική υγεία.

 

Ηδη έχουν πάψει να δέχονται ασθενείς τέσσερα μεγάλα ψυχιατρικά ιδρύματα της χώρας: Πέτρας Ολύμπου, Κέρκυρας, Χανίων και Παιδοψυχιατρικό Αττικής (Νταού Πεντέλης).

 

Η κατάργηση των ιδρυμάτων, ωστόσο, απαιτεί σαφές σχέδιο λειτουργίας εναλλακτικών κλινών υποδοχής και σύνδεσής τους με εξωνοσοκομειακές μονάδες, τις οποίες ανέλαβαν είτε δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα είτε ΝΠΙΔ (ΜΚΟ), που εκλήθησαν από παλαιότερες ηγεσίες του υπουργείου Υγείας να αναλάβουν ένα μέρος του έργου. 

 

Στην Αθήνα, αντί για 50 μονάδες που χρειάζονται, σήμερα λειτουργούν μόλις 9, ενώ δεν λειτουργούν όλες σε διασύνδεση με τις μονάδες ψυχιατρικής νοσηλείας στα νοσοκομεία. Την ώρα που η αναγκαστική νοσηλεία παρουσιάζεται ως έσχατη λύση, στην Ελλάδα ισχύει ό,τι και πριν από 30 χρόνια: το 55% των εισαγωγών γίνεται κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας για εγκλεισμό.

 

Ένα μόνιμο πρόβλημα που εντοπίζεται στο σύνολο των ψυχιατρικών μονάδων είναι η έλλειψη νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, που περιορίζει (σε περιπτώσεις ακόμη και αναστέλλει) τη δυνατότητα υποδοχής νέων ασθενών.

 

Την ίδια ώρα, μερικές εκ των συνεργαζόμενων ΜΚΟ κατηγορούνται για σκανδαλώδη διαχείριση, ενώ οι εργαζόμενοι σε αυτές παραμένουν για πολλούς μήνες απλήρωτοι.

Οι ιδιωτικές κλινικές αυξάνονται, δομές κλείνουν ή συρρικνώνουν τις υπηρεσίες τους, και ένας στους τρεις ψυχικά πάσχοντες παραμένουν ανασφάλιστοι, χωρίς να μπορούν να εξασφαλίσουν ούτε τα φάρμακά τους.

Για το τέλος, ιδιαίτερη ανησύχια προκαλεί η πρόθεση της κυβέρνησης να εφαρμόσει άμεσα το μέτρο της παρακράτησης υψηλού ποσοστού επί της σύνταξής των ψυχικά πασχόντων που φιλοξενούνται σε δημόσιες ή ιδιωτικού δικαίου (ΜΚΟ) μονάδες, προκειμένου να συνεχίσουν να τυγχάνουν αυτής της φιλοξενίας ή φροντίδας.

Η Πανελλαδική Συσπείρωση για τη Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση, καλώντας σε συγκέντρωση έξω από το υπουργείο Υγείας την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου στις 11:00, αναφέρει σε ανακοίνωσή της:

«H παρακράτηση προβλέπει κυριολεκτικό ξεζούμισμα των φιλοξενουμένων στις δομές, σε ποσοστό, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης, που ξεκινά από 40% και φτάνει μέχρι 80%. Αυτή η παρακράτηση, ούτως ή άλλως αυθαίρετη και ληστρική, δεν γίνεται για βελτίωση, έστω και προσχηματικά, της φροντίδας τους, αλλά προορίζεται ν΄ αντικαθιστά ισόποσα τμήμα του προϋπολογισμού της εκάστοτε μονάδας φροντίδας/φιλοξενίας. Προβλέπεται, μάλιστα, η αναδρομική παρακράτηση από την ημερομηνία που ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος, το 2011. Πρόκειται, ουσιαστικά, για ιδιωτικοποίηση του δημοσίου με μια και μόνη κίνηση: τον εκβιαστικό εξαναγκασμό των περιθαλπόμενων/φιλοξενουμένων να πληρώνουν, και μάλιστα αδρά, για τις παρεχόμενες υπηρεσίες.»

2.Παγκόσμια Μέρα για την Ψυχική Υγεία - το πιο σύντομο ανέκδοτο

 

Στοιχεία… σκέτη κατάθλιψη για την ψυχική υγεία

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας η σημερινή και τα ανησυχητικά ευρήματα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και η αδιαφορία των κυβερνήσεων για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αντιμετώπιση της κατάστασης. 

 

 

 

 

    

Τα τελευταία στοιχεία για την ψυχική υγεία προκαλούν ανησυχία καθώς παρατηρείται αύξηση των αυτοκτονιών, αύξηση των νοσηλειών για ψυχοπαθολογικές νόσους, αλλά και πολλαπλασιασμός των ανασφάλιστων και αστέγων.

 

Παράλληλα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι η απώλεια εργασίας, η οικονομική καταστροφή και η προσφυγιά είναι μεταξύ των ψυχοπιεστικών γεγονότων που οδηγούν στην αύξηση των εισαγωγών στα ψυχιατρεία σε περιόδους οικονομικής ύφεσης.

 

Τα συμπτώματα της παρατεταμένης ανεργίας είναι το άγχος, η κατάθλιψη, η απάθεια, η ευερεθιστότητα, η αρνητικότητα, η συναισθηματική υπερεξάρτηση, η κοινωνική απόσυρση, η απομόνωση, η μοναξιά, η απώλεια αυτοσεβασμού, ταυτότητας και αίσθησης του χρόνου – όπως στον χρόνιο σχιζοφρενή.

 

Προβληματικές για την ψυχική υγεία, τονίζει ο ΠΟΥ, είναι και οι συνθήκες εργασιακής ανασφάλειας, οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, η εργασιακή επισφάλεια, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η εφαρμογή ευέλικτων μορφών εργασίας.

http://www.efsyn.gr

3.Λουκέτο στην ψυχική υγεία

Η ερευνητική ομάδα του Rebuke.Gr ερευνά και αναζητά απαντήσεις σε όλα όσα ταλανίζουν τον κλάδο της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα σήμερα.

11 Οκτωβρίου 2014

 

 

Ο κλάδος της ψυχιατρικής θεωρώντας ότι το ίδιο το άτομο ευθύνεται για την ανάρμοστη συμπεριφορά του, τις δεκαετίες μέχρι το  60’-70’ εφαρμόζει αμφισβητήσιμες και επικίνδυνες μεθόδους όπως ηλεκτροσόκ ή λοβοτομή για να κατευνάσουν τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

 

Τη δεκαετία του 70’ το λεγόμενο κίνημα της Αντιψυχιατρικής αμφισβητεί τον μύθο του επικινδύνου ψυχασθενή και τον τρόπο αντιμετώπισης των ασθενών, θεωρεί ότι η επικρατούσα ψυχιατρική δεν αντιμετωπίζει τις κοινωνικές αιτίες της ψυχικής ασθένειας αλλά τα συμπτώματα της που εκδηλώνονται σε ατομικό επίπεδο. Θεωρεί τον εγκλεισμό σε άσυλα, απαράδεκτη και απάνθρωπη μορφή θεραπείας και προτείνει η οποιαδήποτε παρέμβαση να γίνεται μέσα στη κοινότητα.

 

Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν πήραν τη μορφή που έχουν σήμερα.

 

Το ενδεχόμενο κλείσιμο τους όχι μόνο θα αποτελεί ένα ακόμα πλήγμα στο χώρο της υγείας επί εποχής μνημονίου αλλά θα προκαλέσει ένα πισωγύρισμα της ψυχιατρικής σε μεθόδους που αντιμετωπίζουν την ψυχική ασθένεια ως ατομικό χαρακτηριστικό.

 

Αυτό με τη σειρά του είναι πολύ πιθανό να δώσει έμφαση μόνο στη φαρμακευτική αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων συμπτωμάτων, κάτι που δυσχεραίνει την επανένταξη και αποδοχή των «ψυχικά ασθενών».

 

 

Το οριστικό κλείσιμο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, «Δαφνί», έχει οριστεί για τον Ιούνιο του 2015, στο όνομα της… ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, μαζί με το Δρομοκαΐτειο και το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης.

 

Ο λόγος είναι απλός. Η Ελλάδα έχει υπογράψει σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Ένωση, που τονίζει ότι στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης πρέπει να κλείσουν τα νοσοκομεία και οι κλινικές τους να μεταφερθούν στα γενικά νοσοκομεία, να συρρικνωθούν οι δομές τους και να απολυθούν εργαζόμενοι.

 

Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση έγινε με την υλοποίηση του προγράμματος που απαιτούσε το σύμφωνο Λυκουρέντζου – Αντόρ (επίτροπος Κοινωνικών Υποθέσεων) που υπεγράφη στις 28 Μαΐου του 2013 και προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα λάβει σταδιακά επιπλέον 100 εκατ. ευρώ από τα ενωσιακά ταμεία μέχρι το τέλος του 2015, προκειμένου να αναπτυχθεί η ψυχιατρική μεταρρύθμιση και η αποασυλοποίηση των ψυχικώς πασχόντων στη χώρα μας.

 

Τους τελευταίους μήνες γίνονται διαμαρτυρίες εργαζομένων κατά της «μεταρρύθμισης».

 

Οι εργαζόμενοι είναι κάθετα αντίθετοι στον τρόπο που προωθούν το κλείσιμο των ψυχιατρείων, όχι επειδή υπερασπίζονται τον αντιθεραπευτικό θεσμό, αλλά αντιθέτως επειδή αντί για την κατάργησή του ζητούν να πάνε ένα βήμα παρακάτω.

 

Θέλουν να πάνε πιο πέρα από το ψυχιατρείο, προς ένα κοινοτικά βασισμένο σύστημα ψυχικής υγείας που θα σέβεται έμπρακτα τον ψυχικά πάσχοντα και τα δικαιώματά του. Που δεν θα καταστέλλει και δεν θα επιβάλλει, αλλά θα διαπραγματεύεται και θα στηρίζει.

 

Ένα πρωί συναντήσαμε τον κ. Ηρακλή Γκότση, αντιπρόεδρο του συλλόγου εργαζομένων στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής ή αλλιώς Δαφνί.

 

«Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει υπογράψει αυτή η κυβέρνηση με την ΕΕ τον Ιούνιο του 2015 και τα 3 νοσοκομεία θα πρέπει να κλείσουν. Με ό,τι σημαίνει αυτό, στις σημερινές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, για εργαζόμενους και ασθενείς. Το βαφτίζουν ψευδεπίγραφα ψυχιατρική μεταρρύθμιση και αποσυλοποίηση. Για μας δεν είναι τίποτα άλλο παρά κλείσιμο και καταστροφή της Δημόσιας και Δωρεάν Ψυχικής Υγείας και παράδοσή της στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Αυτό που ευαγγελίζεται και θέλει να κάνει αυτή η κυβέρνηση, δεν είναι τίποτα άλλο παρά πέταμα των ασθενών στο δρόμο και των εργαζομένων στη διαθεσιμότητα ή στην κινητικότητα ή στην ανεργία.»

 

 

Τα πράγματα στον χώρο της ψυχικής υγείας προβλέπονται αρκετά δυσοίωνα, αφού η κυβέρνηση αντιμετωπίζει καθαρά κοστολογικά και όχι θεραπευτικά ή έστω ανθρωπολογικά το ζήτημα της ύπαρξης και λειτουργίας των ψυχιατρείων.

 

Και όλα αυτά την ώρα που τα τελευταία στοιχεία για την ψυχική υγεία προβληματίζουν, αφού παρατηρείται αύξηση των νοσηλειών για ψυχοπαθολογικούς λόγους, αύξηση των αυτοκτονιών και πολλαπλασιασμός των ανασφάλιστων και αστέγων, καθώς σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η απώλεια εργασίας και η οικονομική καταστροφή οδηγούν στην αύξηση των εισαγωγών στα ψυχιατρεία σε περιόδους οικονομικής ύφεσης.

 

«Το κλείσιμο των μεγάλων ψυχιατρικών νοσοκομείων με τον τρόπο που γίνεται και με τη θεωρία που γίνεται δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια καταστροφή του συστήματος δημόσιας και δωρεάν ψυχικής υγείας».

 

Ο κ. Γκότσης μας πληροφόρησε επίσης ότι δεν υπάρχει καμία κατεύθυνση και καμία ενημέρωση για τι πρόκειται να γίνει από δω και πέρα.

 

«Δεν υπάρχει κατεύθυνση αποασυλοποίησης των ασθενών στους χώρους που θα μεταφερθούν. Δεν μας έχουν πει τίποτα. Αυτό που ξέρουμε εμείς είναι αυτό που έχει συμφωνηθεί με την ΕΕ, ότι τον Ιούνιο του 2015 δεν θα υπάρχουν ψυχιατρικά νοσοκομεία. Από κει και πέρα τίποτα.Το σχέδιο που μας παρουσίασαν ήταν ότι οι ασθενείς και οι εργαζόμενοι θα μεταφερθούν σε ψυχιατρικούς τομείς των γενικών νοσοκομείων. Αυτό δεν είναι απλά ανέφικτο, είναι ακατόρθωτο.  Αυτή τη στιγμή η κατάσταση των γενικών νοσοκομείων είναι κάτι παραπάνω από τραγική. Δηλαδή θα έρθουμε σε ένα τριτοκοσμικό εθνικό σύστημα υγείας, που έτσι το κατάντησε αυτή η μνημονιακή κυβέρνηση, να προσθέσουμε και το ιδιαίτερο θέμα των ψυχικά ασθενών. Μόνο και μόνο από τον κοινωνικό αυτοματισμό αυτό οδηγεί στον καιάδα ασθενείς και εργαζόμενους».

 

Το πρόβλημα διογκώνεται όταν έχουμε να κάνουμε με απόρους και ανασφάλιστους που κατά πως φαίνεται δεν περιλαμβάνονται στα σχέδια της κυβέρνησης και της ΕΕ.

 

«Με τους καινούριους νόμους που έφτιαξε αυτή η κυβέρνηση οι άποροι πετάγονται όλοι εκτός συστήματος. Έχει προβλεφθεί υποτίθεται ένα κονδύλί voucher για τους ανασφάλιστους και τους απόρους, αλλά δεν αρκεί για τίποτα. Αυτή τη στιγμή στο Δαφνί πάνω από το 50% των ασθενών που νοσηλεύονται ή παίρνουν υπηρεσίες, είναι άποροι και ανασφάλιστοι. Αν κλείσει το Δαφνί τι θα συμβεί; Νομίζω ότι είναι αυτονόητη η απάντηση. Εδώ πετάνε τους υγιείς και τους ανέργους στο δρόμο.»

 

 

Ο κ. Γκότσης μας ενημέρωσε και για τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι – αλλά ταυτόχρονα αυτό επιβαρύνει και τους ασθενείς – στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής.

 

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή ως φορέας Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής είναι ότι έχουμε να κάνουμε με  μια εσωτερική κατάρρευση του ψυχιατρείου, και αυτή είναι η πλήρης υποστελέχωση του. Συνταξιοδοτήσεις, αποχωρήσεις συναδέλφων, ψυχιάτρων… Αυτή τη στιγμή έχουμε τεράστιο έλλειμμα από εξειδικευμένο ψυχιατρικό νοσηλευτικό  προσωπικό και από ψυχίατρους. Εδώ και 5 χρόνια δεν έχει γίνει καμία πρόσληψη. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση το ψυχιατρείο δεν θα το κλείσουν, θα κλείσει και θα συρρικνωθεί από μόνο του».

 

Τα ψυχιατρεία ακόμα και έτσι, χωρίς προσωπικό και χωρίς ιδιαίτερες παροχές φαίνονται στην κυβέρνηση, ακριβά Οι ψυχικά ασθενείς και οι εργαζόμενοι σε αυτά δεν χωράνε στους στόχους της δημοσιονομικής προσαρμογής και έτσι ή τα κλείνουν ή τα αφήνουν να ρημάξουν και να κλείσουν μόνα τους.