Μια σύμπτωση,ένα παράπονο και λίγη ψυχανάλυση

Του Κώστα Βαξεβάνη, http://www.koutipandoras.gr

Μια σύμπτωση ψάχνει το παράπονο για να βγει. Η σύμπτωση ήταν το αποτέλεσμα της δράσης δύο διαδυκτιακών φίλων. Του Πιτσιρίκου και της Niemandsrose. Και αφού μου μένει λίγος χρόνος, μια που σήμερα δεν έγινε μια από τις πολλές μου δίκες λόγω στάσης των δικηγόρων, είπα να γράψω για αυτή τη σύμπτωση.

Έγραψε λοιπόν ο φίλος @pitsirikos ένα άρθρο με τίτλο: «Πώς να εξοντώσετε έναν κανονικό δημοσιογράφο» ( δείτε το εδώ http://goo.gl/gLDKbH ) στο οποίο αναφέρεται σε μένα και την προσπάθεια που γίνεται να εξοντωθώ μέσα από μηνύσεις και αγωγές. Τον ευχαριστώ πολύ για όσα έγραψε. Πάντα με φέρνουν σε δύσκολη θέση τα καλά λόγια για μένα αν και μερικές φορές ανησυχώ γιατί πλέον μόνο σε μνημόσυνα τα ακούς. Θέλω να πιστεύω πως είμαι ακόμη ζωντανός.

Λίγες ώρες μετά,η @Niemandsrose  μου έστειλε ένα μήνυμα στο twitter με το οποίο με καλούσε να υπογράψω ένα κείμενο το οποίο διακινούν 75 άνθρωποι. Είναι μια διαμαρτυρία γιατί ο Γιώργος Κουρής απειλεί να κάνει αγωγή τον Ανδρέα Πετρουλάκη για ένα κείμενο που έγραψε. Η καλή μου φίλη καλούσε εμένα,με 40 μηνύσεις και αγωγές (όχι απειλές για αγωγές αλλά αγωγές) να υπογράψω ένα κείμενο συμπαράστασης στον Πετρουλάκη. Δεν το έχω διαβάσει αλλά δηλώνω εκ των προτέρων πως το υπογράφω. Γίνεται μια προσπάθεια να ποινικοποιηθεί η δημοσιογραφία, να διωχθεί η άποψη όπως τις μαύρες δεκαετίες του 50 και του 60, να φιμωθούν όσοι ανησυχούν και διατυπώνουν δυό λέξεις στο διαδύκτιο. Το υπογράφω ό,τι και να έχει γράψει ο Πετρουλάκης,γιατί υπερασπίζομαι και θα συνεχίσω να το κάνω, το δικαίωμα των ανθρώπων να διατυπώνουν την άποψή τους και να κρίνονται γι αυτό από την κοινωνία όχι από τα δικαστήρια. Η αντίληψή μου αυτή δεν σχετίζεται με το τι λέει ο καθένας,με το αν διαφωνώ ή συμφωνώ μαζί του,αλλά με το βαθύ δημοκρατικό δικαίωμα,με τον ουσιαστικό πολιτισμό που αποτελεί αυτό το δικαίωμα, να το κάνει.

Αλλά υπάρχει το παράπονο που διατύπωσα στη φίλη Niemandsrose. Η φίμωση του Τύπου, η προσπάθεια ποινικοποίησης της γνώμης δεν εκφράζεται τόσο από την πρόθεση να γίνει αγωγή κατά του Ανδρέα Πετρουλάκη, αλλά από την πραγματικότητα να γίνονται κάθε μέρα μηνύσεις και αγωγές εναντίον δημοσιογράφων που κάνουν τη δουλειά τους. Τι είναι αυτό που κινητοποιεί κάποιους εξαιτίας της πρόθεσης αλλά όχι εξαιτίας της πραγματικότητας;

Όπως σωστά γράφει ο Πιτσιρίκος, έχω γύρω στις 40 μηνύσεις και αγωγές. Δεν έβρισα κανένα,δεν συκοφάντησα κανένα,ό,τι γράφω είναι δεμένο με στοιχεία και έγγραφα. Στις δίκες που γίνονται αθωώνομαι. Με έσυραν στα δικαστήρια για τη λίστα Λαγκάρντ και όταν αθωώθηκα άσκησαν έφεση στην απόφαση. Ούτε έμπορος ναρκωτικών να ήμουνα. Σκοπός τους δεν είναι να με καταδικάσουν. Σκοπός είναι να με εξοντώσουν. Σαράντα αγωγές σημαίνουν έξοδα 80.000 ευρώ, δεκάδες αναβολές, εργατοώρες στα δικαστήρια, απόσπαση απ τη δουλειά. Φιλοδοξούν πως όλα αυτά θα δημιουργήσουν την απαιτούμενη κούραση η οποία θα με κάνει πιο μαλακό και στρογγυλό για να μην τρέχω κάθε μέρα στα δικαστήρια.

Στην Ευελπίδων ο κουλουράς κάθε μέρα με κερνάει κουλούρι,αρνείται να το πληρώσω γιατί «είμαι ένα παιδί που το ταλαιπωρούν» (γι αυτό το «παιδί» που λέει τον ευχαριστώ πιο πολύ απ ό,τι για το κουλούρι) και οι δικηγόροι στα δικαστήρια μου απευθύνονται σαν να είμαι ένας απ αυτούς. Οι νομικές μου γνώσεις πλέον δεν περιορίζονται σε όσα έμαθα ως δημοσιογράφος, αλλά επεκτείνονται και σε όσα αναγκάζομαι να μάθω για να υπερασπίζομαι τον εαυτό μου. 

Σε μια συζήτηση προχθές, ένας φίλος μου είπε «γιατί δε τα λες αυτά στον κόσμο, να τα μάθει, να μπορεί να σε υποστηρίξει». Σκέφτηκα αυτό που μου είπε και τρόμαξα. Τρόμαξα γιατί διαπίστωσα πως παρότι η άποψή μου είναι πως πρέπει να λέω στον κόσμο όσα συμβαίνουν γιατί αυτός είναι η μόνη προστασία μου, παρουσίασα όπως διαπιστώνω μια υποχώρηση σε αυτή την πρακτική. Δεν τα έλεγα πια όλα στον κόσμο και δεν ζητούσα τη βοήθειά του όσο έπρεπε. Είχαν καταφέρει να με αυτολογοκρίνουν. Είχαν σπείρει για μένα όλα τα επιχειρήματα περί γραφικού,γκρινιάρη,επιθετικού με τέτοια ένταση και έκταση που κατάφεραν να με κάνουν να φοβάμαι μήπως και επιβεβαιώσω αυτή την άδικη εικόνα.

Και εδώ θα μου επιτρέψετε λίγο ψυχανάλυση. Αρκετά χρόνια τώρα υπερασπίζομαι μια δημοσιογραφία που είναι ξένη στη χώρα. Έχω ξαναγράψει πως δεν υπάρχει αντικειμενική δημοσιογραφία. Η αντικειμενικότητα είναι το μέτρο της ευπρέπειας του υποκειμενισμού μας. Αλλά υπάρχει έγκυρη,αξιοπρεπής και ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Δεν είναι κακό να διατυπώνεις άποψη στη δημοσιογραφία. Αν δεν το κάνει ο δημοσιογράφος που είναι μέσα στα πράγματα ποιός θα το κάνει; Κακό είναι η άποψη που εκφράζεις να είναι αποτέλεσμα εξαγοράς και χειραγώγησης. Πέρα από την άποψη η δημοσιογραφία είναι τα στοιχεία που παραθέτει.

Στα περισσότερα από όσα γράφω, παραθέτω άποψη. Δεν μπορώ να είμαι αποστειρωμένος δημοσιογράφος που καταντά τροχονόμος δηλώσεων από τις οποίες πολλές είναι πληρωμένες. Στην έρευνα όμως και το ρεπορταζ υπάρχουν στοιχεία και αποδείξεις. Δεν μπόρεσε κανένας από τους επικριτές μου ως σήμερα,να αποδείξει πως ένα από τα δημοσιευμένα στοιχεία δεν ισχύει.

Τα τρία τελευταία χρόνια, μετά την έκδοση του HOT DOC,μαζί με την δημοσιογραφική ομάδα, βρεθήκαμε σε μια δίνη που ούτε τη δημιουργήσαμε, ούτε μπορούσαμε να τη φανταστούμε. Όσο η κρίση βάθαινε, τόσο η αποκάλυψη της αλήθειας για την κρίση και τα σκάνδαλα, γινόταν η μια όχθη του ποταμού στην οποία έπρεπε να περπατήσει ο κόσμος. Ο τρόπος και η ειλικρίνεια με την οποία πορευτήκαμε, δημιούργησε γύρω μας ένα ρεύμα και μια υποστήριξη που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε. Δημιούργησε όμως και εχθρούς.Η μια ομάδα των εχθρών ήταν αυτοί των οποίων θίγαμε τα συμφέροντα. Οι τραπεζίτες, επιχειρηματίες,πολιτικοί, ο Βενιζέλος, ο Σαμαράς, ο Βγενόπουλος και πολλοί άλλοι. Μερικές δεκάδες από αυτούς έχουν βρεθεί μπροστά στον εισαγγελέα εξαιτίας των δημοσιευμάτων μας.

Η δεύτερη ομάδα εχθρών ήταν οι υποτακτικοί. Αυτοί που έπρεπε να υπηρετήσουν τα αφεντικά τους και τον διεφθαρμενο εαυτό τους. Πώς να παραδεχθούν πως υπάρχει ανυποχώρητη και τίμια δημοσιογραφία όταν οι ίδιοι ήταν άτιμοι και δικαιολογούσαν τις ατιμίες τους με τη φράση «έτσι είναι τα πράγματα»; Πώς να παραδεχθούν πως τα πράγματα είναι και αλλιώς αρκεί εσύ να είσαι αλλιώς;

Η τρίτη ομάδα ήταν των αφελών και των φθονερών. Δεν νομίζω πως μπορώ να το περιγράψω καλύτερα από τον Αλμπερ Καμύ ο οποίος έγραψε « μια από τις χειρότερες αιτίες εχθρότητας είναι η λύσσα και η ποταπή επιθυμία να δεις να υποκύπτει αυτός που τολμάει να αντιστέκεται σε αυτό που σε συνθλίβει» . Οι άνθρωποι μερικές φορές κάνουν τους φυσικούς τους συμμάχους εχθρούς,γιατί για κάποια ανεξήγητο λόγο συγκρίνουν τα πάντα με τον εαυτό τους και θέλοντας να τον επιβεβαιώσουν βρίσκουν τους άλλους πάντα χαμηλότερους.

Σε αυτή την τρίτη κατηγορία το σύστημα επένδυσε αρκετά. Όταν κατάλαβε πως η μετωπική σύγκρουση μαζί μας δεν έχει αποτέλεσμα, απευθύνθηκε στα ανθρώπινα ένστικτα. Οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να ακούσουν τα χειρότερα για άλλους ανθρώπους και να τα αναπαράξουν με τη βεβαιότητα γεγονότος. 

Όταν ξεκίνησε το HOT DOC, ακούγαμε από παντού διάφορα ονόματα πως ήταν πιθανοί χρηματοδότες μας. Κανένας δεν ήθελε να πιστέψει πως μια ομάδα 10 ανθρώπων ξεκίνησε με 5000 κεφάλαιο (όσο το κόστος του μισού χαρτιού) και έκανε περιοδικό. Όταν για κάποιο από τα πρόσωπα αυτά υπήρχε δημοσίευμα του HOT DOC που αφορούσε σκάνδαλό του, τότε οι διακινητές προχωρούσαν στο επόμενο όνομα χωρίς ντροπή. Και όταν τους τέλειωσαν τα πρόσωπα, άρχισε να φημολογείται «πως αφού δεν μπορεί να βρεθεί συγκεκριμένο πρόσωπο τότε η εξάρτηση είναι αόρατη,άρα από ισχυρά κέντρα». Είνα σαν το ανέκδοτο όπου οι έλληνες σε ένα συνέδριο για την τεχνολογία υποστήριξαν πως οι αρχαίοι έλληνες είχαν βρει την κινητή τηλεφωνία γιατί στις ανασκαφές που γίνονται τόσα χρόνια, δεν βρέθηκαν καλώδια άρα ήταν γνώστες της κινητής. Με όλα αυτά γελούσαμε κατά καιρούς, αλλά κάποια στιγμή κατάντησαν κουραστικά.

Στη συνέχεια προσπάθησαν να μας συκοφαντήσουν. Εμφάνισαν αποδείξεις πως υπήρχε χρηματοδότηση από την ΕΥΠ. Λίγο αργότερα προσπάθησαν να με σκοτώσουν. Υποσχέθηκα πως θα τους βρω. Με πεισμα και λίγο τύχη τους βρήκαμε. Ασκήθηκαν διώξεις εναντίον τους. Τα ΜΜΕ δεν είπαν λέξη. Έξι άτομα διώκονταν για απόπειρα εναντίον δημοσιογράφου,αλλά ήταν σαν να μην υπήρχε. Ακόμα προσπαθώ να εξηγήσω σε ξένους συναδέλφους που με ρωτάνε πώς είναι δυνατόν να αποσιωπάται ένα τέτοιο θέμα. Ακόμη και εγω μερικές φορές αναρωτιέμαι αν έχει πέσει τόσο πολύ η αξιοπρέπεια των συναδέλφων μου ή εγώ είμαι ο παράξενος. Ακόμη και αυτό προσπάθησαν να το γυρίσουν εναντίον μου με ψιθυρολογία: «έλα μωρέ τώρα παραμύθια» ή «είναι εμμονικός ο τύπος». Λέξη δεν έγραψαν και όταν κέρδισα δύο διεθνή δημοσιογραφικά βραβεία,τα μεγαλύτερα ίσως στον κόσμο.

Τώρα που τα θυμήθηκα όλα αυτά, θέλω να ρωτήσω τη φίλη μου Niemandsrose, αν είναι σημαντικότερο γεγονός η απειλή αγωγής, από τη πραγματικότητα που περιγράφω. Ή αν είναι πιο σοβαρό γεγονός η απόπειρα εναντίον κάποιου δημοσιογράφου από το κάψιμο των γραφείων της Athens Voice. Μετά ας απαντήσει γιατί κάποιοι συνάδελφοι, έχουν επιλεκτικές ευαισθησίες και προσωπική ατζέντα «Δημοκρατίας».

Κατάφεραν πάντως σε ένα βαθμό να μας κουράσουν με όλα αυτά. Είχαμε 500 μέτωπα. Έπρεπε να τρέξουμε παντού. Στον τομέα της έρευνας, στην οχύρωση από επιθέσεις, στα δικαστήρια. Ο κόσμος δεν είναι υποχρεωμένος να τα ξέρει όλα αυτά. Ούτε να αναρωτιέται πώς τα βγάζουμε πέρα. Θεωρώ όμως πως πρέπει να έχει τα κότσια όταν πηγαίνει στο περίπτερο, να σηκώνει τη σαβούρα από νεοlifestyle περιοδικά και DVD, για να πάρει ένα HOT DOC. Και δεν το κάνει όσο πρέπει. Όταν το HOT DOC πουλάει 15.000 φύλλα αλλά το περιοδικό για τα Ωροσκόπια 50.000, κάποιο πρόβλημα υπάρχει στην κοινωνία και δεν έχει κανένα νόημα να χαιδεύουμε αυτιά.

Στις επιθέσεις που δεχόμαστε αυτά τα χρόνια, υπάρχει μια ακόμη κατηγορία που δεν μπορείς να της χρεώσεις δόλο ή πολιτική αντιπαλότητα. Είναι οι αντίπαλοι της ίδιας όχθης. Άνθρωποι που είτε από ιδεοληψία είτε από γνήσια πίστη, θεωρούν πως κατέχουν το Γκράαλ της ορθής κρίσης. Απονέμουν στον εαυτό τους το ρόλο της πεφωτισμένης πρωτοπορείας και στη συνέχεια με αυτή την αξιωματική απονομή κρίνουν τους πάντες. Υπήρξε μια περίοδος, που την απόφασή μας να γνωστοποιούμε στον κόσμο τι συμβαίνει γιατί αυτή ήταν η μοναδική μας ασφάλεια, αυτοί οι άνθρωποι την χαρακτήριζαν «αυτοαναφορικότητα». Δεν το έλεγαν στις παρέες, το έγραφαν στο διαδίκτυο αποδίδοντας έτσι πάλι αξιωματικά στον εαυτό τους τη σεμνότητα αφού αυτός που κατηγορούσαν ήταν «αυτοαναφορικός». Ούτε στιγμή δεν αναρωτήθηκαν μήπως οι ίδιοι ήταν μέτριοι και η μετριότητά τους δεν θα άντεχε σε καμιά κρίση ή δημοσιότητα. Ούτε στιγμή δεν διέκριναν στον εαυτό τους «αυτοαναφορικότητα» αφού οι ίδιοι έμπαιναν στο επίκεντρο και πετύχαιναν αναφορές στο πρόσωπό τους όχι με δράση, αλλά με κανιβαλισμό.

Κάποια στιγμή σε μια δημόσια παρουσίαση, συνάδελφος είπε μπροστά μου πως καλό θα ήταν να είμαι λιγότερο αυτοαναφορικός. Του απάντησα πως του εύχομαι να μην χρειαστεί ποτέ στη ζωή του να γίνει «αυτοαναφορικός» γιατί δεν υπάρχει κανένα θεσμικό μέσο για να προστατευτεί.

Η τελευταία μόδα είναι η προσπάθεια να εμφανιστεί η στοιχειοθετημένη ερευνητική δημοσιογραφία που κάνουμε ως Τριανταφυλλοπουλισμός. Ακόμη και στο δικό μας site, κάποιοι εκμεταλλευόμενοι το γεγονός πως αφήνουμε ακόμη και τα υβριστικά απέναντι σε μας σχόλια, προσπαθούν να ταυτίσουν την μάχη με τη διαφθορά  με τον Μακισμό. Δηλαδή να την αποκόψουν απ την ηθική της διάσταση και της αποδώσουν προθέσεις και σκοπιμότητες. Μια «ευαίσθητη» ιδεολογικά άποψη μάλιστα συμπληρώνει πως η χώρα δεν χρειάζεται αποκάλυψη σκανδάλων αλλά διαφορετική πολιτική. Όσοι από αυτούς εκφράζουν την άποψη αυτή χωρίς κακή πρόθεση, αγνοούν τη διαλεκτική σχέση που έχει η καθημερινότητα με τον τρόπο που συνειδητοποιείται ο πολίτης. Η μάχη ενάντια στη διαφθορά πρέπει να έχει αποδείξεις και να παράγει πολιτική αντί να διαλογίζεται και να ομφαλοσκοπεί ιδεολογικά σα να πρόκειται να υπάρξουν αυτοματισμοί στη διαδικασία γνώσης και συνειδητοποίησης. Σε αυτούς τους φίλους προτείνω να μην διαβάζουν εμένα αλλά Μαρξ. Αρκεί να τον καταλάβουν κιόλας.

Η ψυχανάλυση μπορεί να γεμίσει σελίδες ολόκληρες. Λέω να σταματήσω εδώ. Θέλω να ευχαριστήσω τον Πιτσιρίκο για όσα έγραψε και τη Niemandsrose που με αφέλεια και δημοκρατική ευαισθησία μου ζήτησε να υπογράψω το κείμενο. Η σύμπτωση που δημιούργησε η παρέμβαση των δύο, με έκανε να σκεφτώ πράγματα και κυρίως μετά από καιρό να τα γράψω για όλους εσάς που τα διαβάζετε. Θα παραμείνω ανυποχώρητος και πεισματάρης. Όσα συμβαίνουν ή όσα φοβόμαστε θα τα μαθαίνετε εσείς. Τις επόμενες μέρες θα καλέσουμε τον ξένο Τύπο να τον ενημερώσουμε για το πρωτοφανές που συμβαίνει στη χώρα, να διώκονται δημοσιογράφοι από πολιτικά πρόσωπα τα οποία δεν απαντούν καν σε όσα αποκαλύπτονται γι αυτά. Ή μήπως είναι αυτοναφορικότητα;

παλαιότερα άρθρα του HOT DOC για την Ψυχική Υγεία:
http://psi-action.blogspot.gr/2014/11/hot-doc.html 
και
http://psi-action.blogspot.gr/2013/06/hot-doc.html